30 Αυγούστου: Η δολοφονία του Δώρου Λοϊζου

από τη μπαντιέρα Κύπρου

Ο Κύπριος αγωνιστής και ποιητής Δώρος Λοΐζου, δολοφονήθηκε από τους φασίστες στις 30 του Αυγούστου 1974 στη Λευκωσία. Ήταν σοσιαλιστής, οργανωτικός γραμματέας της ΕΔΕΝ, νεολαία τότε της ΕΔΕΚ.

Ένας «επικίνδυνος ποιητής για όλους τους φορείς της αδικίας που έπρεπε, όπως έλεγαν προφητικά οι στίχοι του, «να πυροβοληθεί χωρίς προειδοποίηση».

Γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 23 Φεβρουαρίου του 1944. Σπούδασε αρχικά στη σχολή θεάτρου των Θάνου Σακέττα και Κωστή Μιχαηλίδη στη Λευκωσία, την οποία όμως εγκατέλειψε λόγω των ταραχών που ξέσπασαν στην Κύπρο την περίοδο 1963 – 1964. Στη συνέχεια φοίτησε το διάστημα 1966 – 1968 στη σχολή τουριστικών επαγγελμάτων στη Ρόδο, εκδιώχθηκε όμως λόγω της αντιδικτατορικής του δράσης, όταν ξεσήκωσε τους συμφοιτητές του σε απεργία για διαμαρτυρία ενάντια στη χούντα.

Το 1969 θα μεταβεί στη Βοστόνη όπου θα σπουδάσει Ιστορία στο Ελληνικό Κολλέγιο. Εκλέγεται πρόεδρος των φοιτητών του κολλεγίου και απευθύνει εκ μέρους του συλλόγου φοιτητών, γράμμα στον Αμερικανό Πρόεδρο Νίξον ενάντια στο σφαγιασμό του βιετναμέζικου λαού από τις ΗΠΑ. Συμμετέχει σε αντιπολεμικές κινητοποιήσεις και αναπτύσσει αντιιμπεριαλιστική δράση.

Μεταφράζει στα ελληνικά ποιήματα ξένων λογοτεχνών, όπως του Σαλβαντόρ Νόβο, του Πωλ Ελυάρ, του Ίκου Τακενάκα και άλλων, ενώ εξέδωσε και την προσωπική του ποιητική συλλογή με τίτλο «Ψωμί και Ελευθερία».

Το 1972, μετά την αποφοίτησή του, επιστρέφει στην Κύπρο και εντάσσεται στην ΕΔΕΚ. Εξελίσσεται σε ηγετικό στέλεχος και αναλαμβάνει οργανωτικός γραμματέας της νεολαίας. Παράλληλα διευθύνει την εφημερίδα Σοσιαλιστική Έκφραση.

Εργάζεται ως καθηγητής ιστορίας και φιλολογίας στην Αγγλική Σχολή στη Λευκωσία, όμως το 1973 παραιτείται για να αφοσιωθεί στην πολιτική δράση.

Πρωτοστατεί στην αντίσταση στο πραξικόπημα της χούντας και της ΕΟΚΑ Β στις 15 Ιουλίου 1974. Οργανώνει πυρήνες αντίστασης στο Καϊμακλί και αλλού, δίνοντας σφοδρές αλλά και άνισες μάχες απέναντι στους πάνοπλους φασίστες και τα τανκς.

Την περίοδο μετά την τουρκική εισβολή, αλλάζει συνεχώς τόπο διαμονής αφού συνεχίζει να κινδυνεύει από τους παρακρατικούς φασίστες. Την 1η Αυγούστου 1974, μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης εισβολής, αστυνομικοί κτύπησαν την πόρτα του σπιτιού του στον Άγιο Δομέτιο. Σκοπός τους ήταν να κάνουν έρευνες για όπλα. Οι πραξικοπηματίες πήραν τον Δώρο Λοΐζου για ανάκριση στον αστυνομικό σταθμό Στροβόλου και τον είχαν δύο μέρες υπό κράτηση.

Το βράδυ της 29ης Αυγούστου 1974 ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης, ο οποίος επίσης μετακινείτο για λόγους ασφαλείας από το ένα σπίτι στο άλλο, διανυκτέρευσε στο σπίτι του Δώρου Λοΐζου.

Το πρωί της 30ης Αυγούστου 1974, στις 8:30 το πρωί, ο Δώρος Λοϊζου ανέλαβε να μεταφέρει τον Βάσο Λυσσαρίδη στο γραφείο του στην οδό Κων/νου Παλαιολόγου, στο κέντρο της Λευκωσίας. Καθώς το αυτοκίνητο με οδηγό τον Δώρο, συνοδηγό τη σύζυγό του Βαρβάρα και στο πίσω κάθισμα τον Βάσο Λυσσαρίδη, περνούσε από τη γέφυρα της οδού Κάννιγκος (σήμερα οδός Δώρου Λοΐζου), έπεσε σε ενέδρα μελών της ΕΟΚΑ Β και δέχτηκε καταιγισμό πυρών. Ο Δώρος διαισθάνθηκε το κακό και τους είπε: «Πίσω μας έχει ένα αμάξι χωρίς νούμερα, θα είναι μέλη της ΕΟΚΑ Β’, σκύψτε». Από τους τέσσερις οπλοφόρους, ο ένας κατέβηκε και πυροβολούσε πεζός εναντίον του αυτοκινήτου. Οι άλλοι τρεις γάζωσαν το αυτοκίνητο από κάθε πλευρά.

Με τον πρώτο πυροβολισμό ο Δώρος Λοΐζου ανέπτυξε ταχύτητα για να ξεφύγουν, όμως δέχθηκε μεγάλο αριθμό σφαιρών στο κεφάλι και τραυματίστηκε θανάσιμα, ενώ ο Λυσσαρίδης τραυματίστηκε από τα σπασμένα γυαλιά. Η Βαρβάρα Λοΐζου έπαθε νευρικό κλονισμό. Ουσιαστικά με τον θάνατο του ο Δώρος έσωσε τις ζωές των συντρόφων του. Από την ένοπλη επίθεση τραυματίστηκαν και τρεις περαστικοί, ένας εκ των οποίων, ο Χρυσήλιος Μαυρομάτης υπέκυψε στα τραύματά του λίγες μέρες αργότερα.

Η κηδεία του που έγινε την επόμενη μέρα εξελίχτηκε σε ένα μεγάλο συλλαλητήριο κατά του φασισμού. Ο κόσμος συνόδευε το φέρετρο του Δώρου Λοΐζου, κρατώντας πλακάτ «Κάθε νέος και Λοΐζου».

Την ημέρα που κλήθηκαν στο τμήμα άτομα να καταθέσουν, μια κοπέλα είχε δηλώσει πως ήξερε και είχε δει τους δολοφόνους. Την ίδια μέρα πέθανε στο σπίτι της από ηλεκτροπληξία. Για την δολοφονία δεν τιμωρήθηκε ποτέ κανείς.

“Κι όμως…
Κάπου στην άκρη των χειλιών σου
θα ενεδρεύει πάντα μια ιδέα χαμόγελο…”

(Από ποίημα του Δώρου Λοίζου)

Φωτογραφία του χρήστη Bandiera.

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://eleftheriako-giro-giro.espivblogs.net/2017/08/30/30-%ce%b1%cf%85%ce%b3%ce%bf%cf%8d%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b7-%ce%b4%ce%bf%ce%bb%ce%bf%cf%86%ce%bf%ce%bd%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b4%cf%8e%cf%81%ce%bf%cf%85-%ce%bb%ce%bf%cf%8a%ce%b6/

Αφήστε μια απάντηση

Η διεύθυνση του email σας δεν θα δημοσιευθεί.