ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ: Ενα διαρκές έγκλημα της ελληνικής κυβέρνησης και της ΕΕ

Κόντρα

Πράξη πρώτη

Ενα προσφυγόπουλο από το Αφγανιστάν μεταφέρεται μετά από πολλούς μήνες στη Λέσβο, στην Αθήνα, και μένει με τη μητέρα και τα αδέρφια του σ’ ένα σπίτι μαζί με άλλες οικογένειες. Ο πατέρας του βρίσκεται στη Γερμανία. «Πέρασε» τα σύνορα, ενώ οι υπόλοιποι έμειναν πίσω. Η οικογένεια έχει καταθέσει αίτημα επανένωσης, όμως ακόμα δεν έχει λάβει καμία θετική απάντηση. Ο μικρός πηγαίνει σχολείο, μαθαίνει ελληνικά και κληρώνεται να κρατήσει την ελληνική σημαία στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου. Οι «νοικοκυραίοι» ξεσηκώνονται και το σχολείο αποφασίζει να κρατήσει αντί για τη σημαία το ταμπελάκι του σχολείου. Σε λίγες μέρες ακολουθεί επίθεση από φασίστες στο σπίτι που μένει η οικογένεια.

Πράξη δεύτερη

Πρόσφυγες, με καταγωγή κυρίως από τη Συρία, έχουν ξεκινήσει απεργία πείνας στο Σύνταγμα. Αιτία; Η βασανιστική βραδυπορία ελληνικών και γερμανικών αρχών να υλοποιήσουν και να ολοκληρώσουν τα αιτήματα οικογενειακής επανένωσης που έχουν ήδη εγκριθεί εδώ και τουλάχιστον οκτώ με εννιά μήνες. Ο καθένας τους έχει διαφορετική διαδρομή. Αλλος μένει σε διαμέρισμα που διαχειρίζεται (πάντοτε με το αζημίωτο) κάποια ΜΚΟ, άλλος σε κοντινό camp της Αθήνας, άλλος σε φιλικά του πρόσωπα και άλλος στο δρόμο. Ολοι τους περιμένουν ένα και μόνο πράγμα: το μαγικό εισιτήριο που θα τους οδηγήσει έξω από την Ελλάδα.

Πράξη τρίτη

Με ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών παρουσίασε στις 3 Νοέμβρη την υποψηφιότητα του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ. Μουζάλα για τη θέση του Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ε.Ε.. Ο Γ. Κατρούγκαλος εξήρε την προσωπικότητα και την αγωνιστικότητα του υπουργού. «Ο κ. ΑΝΥΠΕΞ, τόνισε ότι θεωρεί, για τους παραπάνω λόγους, την υποψηφιότητα Μουζάλα, ως υποψηφιότητα υψηλού ηθικού και πολιτικού συμβολισμού», καταλήγει η πρώτη παράγραφος της ανακοίνωσης.

Πράξη τέταρτη

Ο πρωθυπουργός Τσίπρας αρπάζει στον αέρα την ευκαιρία. Καλεί στο Μαξίμου το μικρό αφγανόπουλο με τη μητέρα του και στήνει μπροστά στις κάμερες ένα φτηνό σόου αντιρατσισμού και κοινωνικής ευαισθησίας, που περιλαμβάνει τον μείζονα συμβολισμό: χαρίζει στο παιδί ένα κομμάτι πανί που υποδηλώνει την ελληνική σημαία.

Λεπτομέρεια: Η μητέρα του παιδιού έχει συντάξει μια επιστολή, την οποία παραδίνει στον πρωθυπουργό. Η επιστολή «θάβεται». Το περιεχόμενό της δε βολεύει, καθώς διατυπώνει αιτήματα: «Είμαι μια γυναίκα με τρία ανήλικα παιδιά που δεν έχουμε κάποιον να μας προστατεύσει. Ο αδελφός μου εδώ και σχεδόν δύο χρόνια διαμένει στο Hot Spot της Μυτιλήνης σε πολύ άσχημη κατάσταση.  Χρειάζομαι τον αδελφό μου δίπλα μου. Βοηθήστε με να τον έχω δίπλα μου. Ο σύζυγος μου είναι αιτών άσυλο στη Γερμανία. Βοηθήστε με να επανενωθούμε με τον άντρα μου. Τα παιδιά μου χρειάζονται τον πατέρα τους. Δεν είμαι η μόνη που αντιμετωπίζει αυτά τα προβλήματα. Χιλιάδες άνθρωποι ζουν σε απάνθρωπες συνθήκες στα νησιά και χιλιάδες άλλοι περιμένουν να επανενωθούν με τις οικογένειές τους σε άλλες χώρες».

Δεν νομίζουμε ότι χρειάζονται πολλά σχόλια για τις τέσσερις παραπάνω παραγράφους. Τόσο η περίπτωση του προσφυγόπουλου από το Αφγανιστάν, που βρίσκεται εγκλωβισμένο στη χώρα μας μακριά από τον πατέρα του, όσο και των υπόλοιπων προσφύγων που, χωρίς να έχουμε λεπτομέρειες για το γεγονός αυτό, έχουν προβεί σε μια διαμαρτυρία διεκδικώντας τα νόμιμα και ελάχιστα δικαιώματά τους μας δίνουν την εικόνα μιας χώρας που μένει άπραγη μπροστά στις ανάγκες αυτών των ανθρώπων και δέχεται να κάνει τον λακέ των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της Ευρώπης.

Με μηδαμινή πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, η Ελλάδα αντιμετωπίζει τους πρόσφυγες σαν πολίτες τριτο-τέταρτης κατηγορίας. Τους στεγάζει σε σκηνές, δεν τους παρέχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καταπατά τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματά τους. Ετσι, μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο βαρβαρότητας, δε μας εκπλήσσει καθόλου που η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ έφτασε στο σημείο να προτείνει για επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τον υπουργό κατά τη θητεία του οποίου συμβαίνουν αυτά. Είναι, αν μη τι άλλο, προκλητικό εκ μέρους της να θεωρεί τον Γ. Μουζάλα ως θεματοφύλακα των δικαιωμάτων των προσφύγων. Τον άνθρωπο που ενώ γνωρίζει τα αίσχη που γίνονται, αφενός δεν μεριμνά ούτε για την παραμικρή βελτίωση αλλά κάνει μόνο φιέστες και επισκέψεις για το απαραίτητο ρετουσάρισμα του πολιτικού προφίλ του, αφετέρου δεν έχει τη στοιχειώδη τσίπα να παραιτηθεί και να δηλώσει ότι απέτυχε παταγωδώς στον ρόλο του διαχειριστή-δεσμοφύλακα.

Οι συνθήκες στα νησιά

Οσα αναφέρθηκαν στην αρχή του άρθρου δεν είναι παρά δείγματα της ζοφερής πραγματικότητας που βιώνουν οι πρόσφυγες τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Η ημερομηνία της 20ής Μάρτη του 2016, οπότε και ξεκίνησε να εφαρμόζεται η συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, σηματοδότησε τον εγκλωβισμό (κυριολεκτικά) ανθρώπων στα νησιά, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στις ανοιχτές φυλακές-κολαστήρια, στα λεγόμενα hot spots. Τα ντροπιαστικά θεάματα που βλέπαμε στις οθόνες μας τον περασμένο χρόνο ξανάρχονται και σήμερα στο προσκήνιο. Με το χειμώνα να βρίσκεται προ των πυλών, τις ροές στα νησιά να έχουν αυξηθεί σε σχέση με τους προγενέστερους μήνες, η κατάσταση έχει φτάσει πια στο απροχώρητο.

Τα κολαστήρια της Λέσβου και της Σάμου: Από τα στοιχεία που παραθέτουν τόσο  η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ όσο και οι διάφορες ΜΚΟ που δουλεύουν στα νησιά, αυτή τη στιγμή φαίνεται μια μεγάλη αύξηση των προσφύγων που έρχονται στη χώρα μας μέσω της Λέσβου και της Σάμου. Οι ανύπαρκτες υποδομές έχουν δημιουργήσει συνθήκες απάνθρωπες. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης (όπως είναι πραγματικά) έχουν ξεχειλίσει από κόσμο και ασφυκτιούν, στέγαση δεν υπάρχει και σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες η κατάσταση επιδεινώνεται.

Χαρακτηριστικά, στη Σάμο, οι σκηνές βρίσκονται πλέον μέσα στο δάσος μιας και το hot spot – στρατόπεδο συγκέντρωσης δεν έχει χώρο ούτε καν γι’ αυτό, ενώ στη Λέσβο οι συγκρούσεις και η τεταμένη ατμόσφαιρα είναι καθημερινό φαινόμενο με τα ΜΑΤ να επιστρατεύονται για να λιντσάρουν όσους αντιδρούν.

Παράλληλα, έντονα προβλήματα έχουν δημιουργηθεί και με αυτά καθαυτά τα αιτήματα των προσφύγων που αιτούνται άσυλο στην Ελλάδα. Η διαδικασία στα νησιά έχει γίνει πολύ πιο γρήγορη, με εμφανή σκοπό να προωθείται προσφυγικός πληθυσμός άμεσα στην Τουρκία. Τα αιτήματα απορρίπτονται σωρηδόν και το φαινόμενο των «οικειοθελών» επιστροφών εμφανίζεται πλέον όλο και συχνότερα.

Ο Γολγοθάς των οικογενειακών επανενώσεων

Εχουμε ξαναγράψει για την τραγική κατάσταση που επικρατεί με τα αιτήματα οικογενειακής επανένωσης. Από το ρεπορτάζ που έχουμε κάνει στα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου Αττικής, Θεσσαλονίκης, Αλίμου (σ.σ. το τελευταίο ήταν αυτό που είχε αναλάβει και τα αιτήματα της μετεγκατάστασης των προσφύγων – του μέτρου που είχε ξεκινήσει να υλοποιείται για όσους είχαν εισέλθει στη χώρα και δακτυλοσκοπήθηκαν πριν την 20ή Μάρτη του 2016 και ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβρη του τρέχοντος έτους), Πειραιά καθώς και των νησιών Λέσβου και Σάμου προκύπτει ότι η καθυστέρηση με την οποία φεύγουν οι πρόσφυγες που όχι απλώς έχουν αιτηθεί αλλά έχουν λάβει κιόλας αποφάσεις αποδοχής για οικογενειακή επανένωση, ξεπερνά κατά πολύ τους έξι μήνες.

Τη στιγμή που γράφεται το άρθρο, εκκρεμούν ακόμα μεταφορές προσφύγων με βασική χώρα προορισμού κυρίως τη Γερμανία που έχουν στα χέρια τους τις αποφάσεις αποδοχής ήδη από τον Φεβρουάριο. Το άτυπο πλαφόν που είχε θέσει η εν λόγω χώρα για μετακίνηση εβδομήντα ατόμων το μήνα και που μία λένε ότι υπάρχει και μία ότι δεν υπάρχει, έχει κωλύσει την πρόοδο των διαδικασιών διεξάγοντας έναν πόλεμο νεύρων στους πρόσφυγες που βλέπουν το χρόνο μακριά από τους συγγενείς τους να μην έχει τέλος. Σ’ αυτό το χάος έρχεται να προστεθεί και η ολική πλέον χρηματική κάλυψη των εισιτηρίων από τις ίδιες τις οικογένειες που πρόκειται να ταξιδέψουν και όχι από τις χώρες καταγραφής ή προορισμού. Ενα ακόμα δείγμα της στυγνής πολιτικής που εφαρμόζουν τα κράτη της ΕΕ. Ουσιαστικά μιλάμε για μια ακόμα κατάσταση που οδηγεί στη λύση ανάγκης των διακινητών και της παράνομης μετακίνησης. Τουλάχιστον, θα πληρώσεις και θα φτάσεις νωρίτερα στη χώρα που θες.

Το σενάριο της καθυστέρησης στη μεταφορά από την Ελλάδα στην άλλη χώρα είναι ωστόσο, το… ευτυχές. Γιατί, στην περίπτωση αυτή, κάποια στιγμή ο πρόσφυγας θα καταφέρει να ταξιδέψει. Με τα πολλά μεν, αλλά θα τα καταφέρει. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις στις οποίες εμφανίζονται άλλα εμπόδια. Εμπόδια που αφορούν τη διαδικασία μέχρι να καταφέρουν να λάβουν τη θετική απάντηση. Πρόσφατο παράδειγμα ήρθε από τις σκανδιναβικές χώρες. Εκεί, ακόμα κι αν μιλάμε για τον ορισμό της οικογενειακής επανένωσης (ανήλικο τέκνο με γονέα) οι υπηρεσίες φροντίζουν να δείχνουν το πιο απεχθές πρόσωπό τους.

Τυπικά μιλώντας, για να υποστηριχθεί το αίτημα οικογενειακής επανένωσης βοηθά να κατατίθενται έστω και σε αντίγραφα (αν και δε γίνονται πάντα δεκτά) έγγραφα που αποδεικνύουν την όποια οικογενειακή σχέση. Τώρα, θα σκεφτεί κάποιος, πώς είναι δυνατόν να ζητούν από αυτούς που έχουν θαλασσοπνιγεί για να φτάσουν στην Ελλάδα, έγγραφα και πιστοποιητικά; Κι όμως είναι. Και δε μένουν εκεί. Ενώ λοιπόν οι περισσότερες χώρες ζητούν έγγραφα, ακόμα και πρωτότυπα, οι σκανδιναβικές χώρες προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα. Με βάση τη χώρα καταγωγής του πρόσφυγα που αιτείται οικογενειακή επανένωση κρίνουν αν τα έγγραφα αυτά έχουν πιθανότητες να είναι γνήσια ή όχι! Δηλαδή, ζητούν και πρωτότυπα έγγραφα και -στην περίπτωση που καταφέρεις και τα βρεις και τα προσκομίσεις- απορρίπτουν το αίτημα γιατί τα έγγραφα είναι π.χ. από τη Σομαλία, και άρα έχουν πολλές πιθανότητες να είναι πλαστά. Ετσι, με συνοπτικές διαδικασίες, φράζεται ξανά η νόμιμη δίοδος των προσφύγων προς τους συγγενείς τους.

Τέλος, πρόβλημα έχει ανακύψει και σχετικά με τους ασυνόδευτους ανήλικους που κάνουν αίτηση για οικογενειακή επανένωση. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες, λόγω της χρονοβόρας διαδικασίας και των σκόπιμων καθυστερήσεων, οι ανήλικοι που ζητούν να επανενωθούν ενηλικιώνονται με την πάροδο του χρόνου και κατά λογική αναγκαιότητα. Οι χώρες που λαμβάνουν τα αιτήματα αυτά, εφόσον προκύψει ότι από την ημερομηνία γέννησης ο πρόσφυγας έχει πλέον ενηλικιωθεί, είτε τον εντάσσουν στη διαδικασία των ενηλίκων, παρανομώντας εμφανώς, είτε προβαίνουν στο λεγόμενο τεστ ανηλικότητας. Το τελευταίο γίνεται κυρίως για τα πρόσωπα που δηλώνουν ότι είναι ανήλικα παρόλο που στο δελτίο τους αναγράφονται ως ενήλικα. Ωστόσο, οι εξετάσεις για τη διαπίστωση της ανηλικότητας είναι πολύ γενικές και μπορούν να προσδιορίσουν την ηλικία μόνο κατά προσέγγιση. Από νομική άποψη δε, η ανηλικότητα παίζει καθοριστικό ρόλο τη στιγμή που υποβάλλεται το αίτημα και όχι τη στιγμή που εξετάζεται. Αυτό δε επιτάσσει και το «βέλτιστο συμφέρον» για τον ανήλικο που με τις διαδικασίες αυτές πετιέται στον κάλαθο των αχρήστων.

Η βραδυπορία έκδοσης εγγράφων

Κοιτάζοντας κανείς τη μεγάλη εικόνα που προκύπτει και πέραν του μέτρου της οικογενειακής επανένωσης, διαπιστώνει τη γενικότερη αργοπορία στην πρόοδο των διαδικασιών. Από την αρχή που κάποιος πρόσφυγας θα θελήσει να υποβάλει αίτημα ασύλου στην Ελλάδα ξεκινά το μαρτύριο. Πρώτα να κλείσει ραντεβού στην Υπηρεσία Ασύλου μέσω skype. Οι λίγες και αυστηρά καθορισμένες ώρες επικοινωνίας για την εκάστοτε χώρα και γλώσσα αναγκάζουν τους πρόσφυγες να προσπαθούν ακόμα και δύο ή τρεις μήνες μέχρι να καταφέρουν να κλείσουν ραντεβού απλής -πρώτης- καταγραφής τους.

Αφού καταφέρουν να καταγραφούν απλώς (και πλήρως σε επόμενη φάση) και να πάρουν το δελτίο αιτούντος διεθνή προστασία, που τους παρέχει ασφάλεια για να κυκλοφορούν στη χώρα, ξεκινά το επόμενο μαρτύριο: ο προσδιορισμός της συνέντευξης. Οι συνεχείς μεταθέσεις των συνεντεύξεων όλο και πιο πίσω στο χρόνο είναι σταθερό φαινόμενο πλέον. Υπάρχουν πρόσφυγες που έχουν φτάσει στην Ελλάδα εδώ και ενάμιση χρόνο κι ακόμα δεν έχουν καταφέρει να ολοκληρώσουν τη φάση της συνέντευξής τους σε πρώτο βαθμό!

Στο καλό σενάριο, που κάποιος θα ολοκληρώσει τη συνέντευξή του και θα λάβει και θετική απόφαση, αρχίζει το μαρτύριο της χορήγησης της άδειας διαμονής, καθώς και της έγκρισης και έκδοσης ταξιδιωτικού εγγράφου (διαβατηρίου). Στην περίπτωση των αδειών διαμονής τα πράγματα κυλούν λίγο πιο ομαλά και γρήγορα από εκείνα που αφορούν τα διαβατήρια. Για τα τελευταία, ισχύει ότι αυτή τη στιγμή χορηγούνται οι αποφάσεις έγκρισης χορήγησης ταξιδιωτικών εγγράφων σε όσους είχαν κάνει την αίτηση περίπου τον Μάρτη. Ετσι, ακυρώνεται στην πράξη και το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση, που έχουν οι αναγνωρισμένοι σε ευρωπαϊκό κράτος πρόσφυγες.

Το κρίσιμο συμπέρασμα

Η απεργία πείνας που ξεκίνησε στις αρχές του μήνα σηματοδοτεί την έναρξη ίσως μιας φάσης στην οποία θα καταλάβουν και οι ίδιοι οι πρόσφυγες ότι έχουν να κερδίσουν περισσότερα αν πάψουν να σκέφτονται ατομικά και με τη λογική της ευκαιριακής λύσης ή της λύσης ανάγκης. Είναι μια καλή στιγμή για να θυμηθούμε και παλιότερους τέτοιους αγώνες που, αν και δεν έφεραν τα ίδια χαρακτηριστικά, προσομοίαζαν αρκετά. Η απεργία πείνας των 300 μεταναστών το 2011 είναι ένα παράδειγμα προς μίμηση.

Χωρίς, λοιπόν, να μπορούμε να προβλέψουμε αν μπορεί να λάβει διαστάσεις και ποιες θα είναι αυτές, η αντίδραση στο προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα αφορά τους πάντες. Κυρίως την εργατική τάξη, η οποία θα πρέπει να βρεθεί στο πλευρό αυτών των ανθρώπων και να κλείσει τα αυτιά της στις κάθε είδους φασιστικές σειρήνες και στον δημοσιογραφικό εσμό που τις σιγοντάρει. Οι άνθρωποι αυτοί γίνονται αντικείμενο εμπαιγμού  και εκμετάλλευσης από τις πολιτικές που ακολουθεί η ΕΕ και κοντά σ’ αυτήν και η Ελλάδα, και ο ελληνικός λαός οφείλει να πάρει θέση. Μαζί με τους πρόσφυγες.

Μόνιμος σύνδεσμος σε αυτό το άρθρο: https://eleftheriako-giro-giro.espivblogs.net/2017/11/14/%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%83%cf%86%cf%85%ce%b3%ce%b9%ce%ba%ce%bf-%ce%b5%ce%bd%ce%b1-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%81%ce%ba%ce%ad%cf%82-%ce%ad%ce%b3%ce%ba%ce%bb%ce%b7%ce%bc%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b5%ce%bb/

Αφήστε μια απάντηση

Η διεύθυνση του email σας δεν θα δημοσιευθεί.