Ο πρόσφατος ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ των εθνικών ομάδων Αλβανίας-Σερβίας παρουσίασε κάτι πιο βαθύ από μια συνηθισμένη αντίθεση φανατικών οπαδών. Η συνέχειά του στη συνάντηση των δυο πρωθυπουργών στο Βελιγράδι 20 μέρες μετά, μάλλον έδειξε ότι η αντίθεση όχι μόνο συνεχίζεται και δεν μπορεί να επουλωθεί από διπλωματικά σκέρτσα, αλλά γίνεται ρωγμή. Και το ηφαίστειο των Βαλκανίων φαίνεται ήδη έτοιμο να εκραγεί…
Τα γεγονότα και το ιστορικό τους πλαίσιο
Όσοι προσπάθησαν να αποδώσουν τα γεγονότα σε κάποιες ατυχείς στιγμές θα πρέπει να ξανακοιτάξουν την ιστορία. Η αντιπαράθεση Σερβίας-Αλβανίας είναι διαχρονική και μπορεί να πει κανείς ότι ίσως η τελευταία στιγμή συμμαχιών δεν ήταν άλλη από αυτή της μάχης του Κοσσυφοπεδίου, το 1389, στην οποία με επικεφαλής τον σέρβο ηγεμόνα αλλά και συμμάχους έλληνες, βούλγαρους και αλβανούς, δόθηκε μια μάχη με τους Οθωμανούς. Από τότε που εποικίστηκε με εξισλαμισμένους Αλβανούς δεν έχει συμβεί κανένα άλλο γεγονός μέχρι και σήμερα συνεργασίας μεταξύ σέρβων και αλβανών. Ακόμα και στο πλαίσιο του κομουνιστικού κινήματος το ΚΚΓ στεκόταν ανταγωνιστικά με το ΚΚΑ μέχρι και την κατάληξη της διακοπής των σχέσεών τους το 1948. Τα μοναδικά διαλείμματα θα μπορούσε κανείς να πει ότι ήταν η κοινή ορθόδοξη θρησκευτική παράδοση Σέρβων και ενός μέρους στον αλβανικό Νότο, παράδοση που μάλλον δεν συναντήθηκε ιστορικά αλλά και η μικρή περίοδος της Αντίστασης κατά της κατοχής, όπου και η ίδρυση του Αλβανικού Κομουνιστικού Κόμματος από το Γιουγκοσλαβικό. Η συνέχεια και ιδιαίτερα μετά το θάνατο του Γιόζιμπ Τίτο, που στο πρόσωπό του επισφραγιζόταν η ενότητα της Γιουγκοσλαβίας, ήταν ιδιαίτερα ανταγωνιστική. Τόσο οι καταπιεσμένοι Σέρβοι όσο και οι ιδιαιτέρως καταπιεσμένοι Αλβανοί του Κοσσόβου ξεκαθάρισαν ήδη από τη δεκαετία του 80 πως υπάρχουν διαχωριστικές εθνικές γραμμές ακόμα και στο πλαίσιο μιας κομουνιστικής ομοσπονδίας, κι ακόμα μεταξύ εθνικών κομμάτων.
Όταν οι ηγεμονικές χώρες της ΕΟΚ και του ΝΑΤΟ πήραν την απόφαση να τη διαλύσουν ήταν ήδη πολύ αργά για να υπάρξει ένα αντίρροπο ρεύμα. Οι εθνικιστικές συγκρούσεις υποδαυλισμένες από ομοσπονδιακούς γραφειοκράτες που την άλλη μέρα βαφτίστηκαν σε εθνικοί ηγέτες βρέθηκαν στο πεδίο των υποσχέσεων για την οικονομική ανάπτυξη σε εποχή που η ίδια η σοσιαλιστική Γιουγκοσλαβία βρισκόταν σε βαθειά οικονομική κρίση και ήδη δανειζόταν από τη Δύση. Παράλληλα η μεταπολιτευτική Αλβανία μέχρι και σήμερα, κράτησε στο ακέραιο την κεκαλυμμένη εθνικιστική πολιτική του Ενβέρ Χότζα σπάζοντας τους δεσμούς των Αλβανών και των Ελλήνων της εθνικής μειονότητας, ακολουθώντας, επίσημα, μια πολιτική διεκδικητική για τις αλύτρωτες πατρίδες του Κοσσόβου αλλά και σε εδάφη της Ελλάδας, της Σερβίας και της αποσπασμένης FYROM και ρισκάροντας ακόμα και τις εκατοντάδες χιλιάδες αλαβανούς μετανάστες. Η εναλλαγές στην εξουσία, του Δημοκρατικού Κόμματος του Μπερίσα και των συμμάχων του από τη μια, και του Σοσιαλιστικού Κόμματος του Φ. Νάνο και Ε. Ράμα από την άλλη, όχι μόνο δεν απάλυναν την κατάσταση αλλά την ενέτειναν αφού και τα δυο μεγάλα κόμματα, πέρα από την οικονομική κατάσταση ξιφομαχούν υπερθεματίοζοντας στα εθνικά ζητήματα. Η κοινή βραχύχρονη πορεία των δυο χωρών προς την ΕΕ αλλά και η κοινή σχέση τους με το ΝΑΤΟ δεν μπόρεσαν να μειώσουν τον ιστορικό ανταγωνισμό ενώ είναι νωπές οι μνήμες από τους πολέμους που έγιναν καθ’ όλη τη δεκαετία του 90, με αποκορύφωμα το 1999, όταν δήθεν για την προστασία των Αλβανών πραγματοποιήθηκε ένας από τους πιο σημαντικούς πολέμους της Νέας Τάξης και μάλιστα σε μια συγκυρία που σε όλες της τις συνιστώσες βρισκόταν στην εξουσία η αριστερά.
Έτσι το ελικοπτεράκι που πέταξε από την εξέδρα των VIPs ο αδερφός του αλβανού πρωθυπουργού με τη σημαία που είχε σχηματισμένη τη μεγάλη Αλβανία (που συμπεριελάμβανε εδάφη από την Ελλάδα, τη Σερβία, το Κόσσοβο αλλά και από τη FYROM) δεν ήταν παρά η εξέχουσα αφορμή για να ξεκινήσει μια νέα μάχη στο βαλκανικό ηφαίστειο. Το ότι πήρε πολιτικές διαστάσεις για τις σχέσεις των δυο χωρών και έφτασε μέχρι και σε γεγονότα όπως αυτό της επίθεσης αλβανών σε έλληνες της μειονοτικής Δερβιτσιάνης δείχνει ότι οι καθεστωτικές δυνάμεις συνηγορούν σε γεγονότα που υποδαυλίζουν την ένταση.
Η συνέχεια, αν προσπεράσουμε την εμπόλεμη ατμόσφαιρα των ΜΜΕ, ήταν εξόχως αποκαλυπτική. Η ένταση μετά τη συνάντηση των δυο πρωθυπουργών όχι μόνο δεν μειώθηκε αλλά έγινε μεγαλύτερη αφού ο Ε. Ράμα δήλωσε, στη συνάντηση στο Βελιγράδι: «Το Κόσοβο είναι ανεξάρτητο κράτος και αυτό αποτελεί μια πραγματικότητα που δεν αλλάζει… Θα ήταν καλύτερα για τη Σερβία να αποδεχθεί αυτό που αποδέχθηκαν δεκάδες χώρες, αναγνωρίζοντας την ανεξαρτησία του Κοσόβου». Η συνέχεια της επίσκεψής του είχε την υποδοχή του, στο μικτό από άποψη πληθυσμιακής συγκρότησης Πρέσεβο, από την αλβανική κοινότητα, ως πρωθυπουργού. Αυτό φανερώνει από τη μια την προσπάθεια μιας κατευναστικής και μετριοπαθούς πολιτικής από πλευράς Σερβίας η οποία επιχειρεί να δείξει το καλό πρόσωπο στην ΕΕ και στους διεθνείς οργανισμούς. Το είπε άλλωστε και ο γάλλος πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του: «Η Σερβία θα διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο το 2015, όταν θα αναλάβει την προεδρία του ΟΑΣΕ. Ως υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ χώρα θα είναι φορέας των αξιών που μοιραζόμαστε και οι ιστορικές της σχέσεις με τη Ρωσία, που παραμένει απαράκαμπτος παράγοντας, σίγουρα θα συμβάλουν ώστε η δράση της να είναι πιο αποτελεσματική». Έτσι θα προκύψουν πάλι οι νέοι Τσέτνικ που θα αναλάβουν να ξεβρομίσουν τη χώρα από τους αλβανούς!
οι μετανάστες και εμείς
Το κοινωνικό κίνημα στον ελλαδικό χώρο, έχει τη δυνατότητα να μπορέσει να προκαλέσει ρωγμές στα τείχη που υψώνονται χτίζοντας μαζί, τα ιστορικά υπολείμματα συνύπαρξης, τις εθνικές μειονότητες και κοινότητες, τους μετανάστες. Εμείς οφείλουμε να τα αναδείξουμε ως γέφυρες κατ’ αρχήν επικοινωνίας, κατανόησης και συνεργασίας. Άνθρωποι και κινήσεις του κοινωνικού κινήματος οφείλουν να φέρουν κοντά τους Αλβανούς μετανάστες και τους Σέρβους πρόσφυγες, αναγνωρίζοντας τους εθνικούς ανταγωνισμούς, με στόχο να προσπεραστούν. Μια νέα ιστορική αφήγηση με διαφωνίες και συμφωνίες, θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα στις λογικές φωνές που υπάρχουν να δυναμώσουν ενάντια στον ιμπεριαλισμό της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ενάντια στην ταξική επίθεση που δέχεται η εργατική τάξη, ενάντια στην καπιταλιστική ανάπτυξη, ενάντια στους πολέμους που μας ετοιμάζουν στα Βαλκάνια.
Πρόσφατα σχόλια