Ο αριθμός 2 εγκέφαλος μετά τον Ερντογάν παραιτήθηκε όπως λέει, επειδή “τον έχασε το σπίτι του” αλλά όμως δηλώνει ότι επιθυμεί να λάβει μέρος στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές της Τουρκίας. Πρόκειται για ένα ακόμα πονοκέφαλο του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αφού εκτιμάται ότι πρόκειται για τον άνθρωπο κλειδί που επί πολλά χρόνια στέκεται στα ζητήματα που αφορούν στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Πρόκειται για τον άνθρωπο με τον οποίο προσέγγισαν τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν και κομβικό πρόσωπο για τον τερματισμό της πολύχρονης διαμάχης και στρατιωτικής-πολιτικής σύγκρουσης στο κουρδικό. Πρόκειται για ένα νέο Νιχάτ Ερίμ; Θα δείξει το τι θα συμβεί μέσα στο επισφαλές κομμάτι αυτού του κόσμου, όπου η εξουσία φαίνεται παντού και η διεθνής αντίσταση βρίσκεται σε κάμψη.
από το Κυριακάτικο Βήμα
Προ ημερών ο επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας (MIT) Χακάν Φιντάν υπέβαλε την παραίτησή του προκειμένου, όπως είπε, να διεκδικήσει μία έδρα στο κοινοβούλιο στις εθνικές εκλογές που θα διεξαχθούν τον ερχόμενο Ιούνιο. Η απόφαση του αρχιπράκτορα εξόργισε τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πυροδοτώντας δεκάδες σενάρια για τον ρόλο του στο «βαθύ κράτος». Παραιτήθηκε από εύλογη προσωπική φιλοδοξία ή μήπως ο ίδιος και ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου ενώθηκαν σε μία ανίερη συμμαχία κατά του «σουλτάνου» Ερντογάν, ο οποίος σταδιακά περιθωριοποιείται; Ή παραιτήθηκε επειδή «πολύ απλά» του το ζήτησε η σύζυγός του;
«Δεν αντιμετωπίζω θετικά την υποψηφιότητα του Χακάν Φιντάν» είπε ορθά-κοφτά ο Ερντογάν μιλώντας σε δημοσιογράφους στη διάρκεια πτήσης για μία περιοδεία στη Λατινική Αμερική. Οι υποθέσεις γύρω από τους λόγους της παραίτησης του 47χρονου «τσάρου», όπως αποκαλείται, της MIT δίνουν και παίρνουν. Εξάλλου, η αντίδραση του Ερντογάν εξέπληξε τους πολιτικούς παρατηρητές της Τουρκίας, οι οποίοι αρχικά θεώρησαν ότι η παραίτηση του επικεφαλής της MIT από τον Μάιο του 2010 ήταν ακόμη ένα προεδρικό σχέδιο εν όψει των εκλογών της 7ης Ιουνίου. Φημολογείται ότι στη διάρκεια της τελευταίας συνάντησής τους ο Φιντάν δήλωσε στον Ερντογάν: «Είμαι εξαντλημένος. Δεν μπορώ να περάσω ούτε λεπτό με την οικογένειά μου. Δουλεύω πολύ σκληρά, δεν πάω σχεδόν καθόλου σπίτι. Η γυναίκα μου επιμένει να παραιτηθώ. Σας παρακαλώ να καταλάβετε. Παραιτούμαι».
Οι λόγοι μάλλον είναι βαθύτεροι, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να τους γνωρίζει με σιγουριά. Σε ρεπορτάζ της εφημερίδας «Yenicag», το οποίο αναδημοσίευσε η αγγλόφωνη «Today’s Zaman», αναφέρεται ότι στον στενό κύκλο του προέδρου κυκλοφορεί έντονα η φήμη ότι ο Φιντάν συμμάχησε με τον Νταβούντογλου προκειμένου να υπονομεύσουν τη θέση του Ερντογάν και τα σχέδιά του για την υιοθέτηση ενός ασφυκτικού προεδρικού συστήματος.
Ωστόσο, άλλοι αναλυτές πιστεύουν ότι όλα έχουν ενορχηστρωθεί από τον Ερντογάν. «Ο Φιντάν είναι ο έμπιστος συνεργάτης του Ερντογάν και μπορεί να τον προορίζει για πρωθυπουργό στη θέση του Νταβούτογλου. Ο Ερντογάν δεν είναι πολύ ευχαριστημένος με τον σημερινό πρωθυπουργό, πάντα τον θεωρούσε προσωρινό και κατά τη γνώμη μου θα προτιμούσε έναν έμπιστό του σε αυτό το αξίωμα» σχολίασε μιλώντας στο «Βήμα» ο Μπιρόλ Γεσιλάντα, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και διευθυντής του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών στο πολιτειακό πανεπιστήμιο του Πόρτλαντ στις ΗΠΑ.
«Ο Φιντάν παραμένει το Νο 2 της τουρκικής πολιτικής» λέει στο «Βήμα» η Πινάρ Τρεμπλάι, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πολιτειακό Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στην Πομόνα και αρθρογράφος στο «Al Monitor». «Θέλει να εισέλθει στην πολιτική ως ο προστατευόμενος του Ερντογάν, αλλά θα ήταν πολύ διαφορετικός ως ηγέτης της Τουρκίας» μας είπε. Και εξηγεί: «Ο Φιντάν είναι πολύ δυναμικός και η τουρκική κοινή γνώμη θα μπορούσε να τον δει πιο εύκολα ως ηγέτη απ’ ό,τι τον Νταβούτογλου. Επίσης έχει καθιερωθεί ως πολύ ικανός διαπραγματευτής και θα μπορούσε να διευθετήσει αρκετά ζητήματα με τους γείτονες της Τουρκίας με διακριτικό τρόπο».
Γκιονούλ Τολ, διευθύντρια του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών της δεξαμενής σκέψης «Ινστιτούτο για τη Μέση Ανατολή»
«Θέλει να συνεχίσει ως πολιτικός την προσέγγιση με τους Κούρδους»
«Ο Χακάν Φιντάν θεώρησε ότι ολοκλήρωσε την αποστολή του στην ΜΙΤ» σχολίασε στο «Βήμα» η Γκιονούλ Τολ, διευθύντρια του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών της δεξαμενής σκέψης «Ινστιτούτο για τη Μέση Ανατολή» με έδρα την Ουάσιγκτον. Οπως εξήγησε, ο Φιντάν είναι ο «αρχιτέκτονας» του ανοίγματος προς τους Κούρδους. «Είναι εκείνος που συμμετείχε στις συνομιλίες με τον φυλακισμένο ηγέτη του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν και ο Ερντογάν τον εμπιστεύεται, όπως και ο Οτσαλάν. Πιστεύω ότι παραιτήθηκε επειδή τώρα θέλει να συνεχίσει το έργο του, τις συνομιλίες με το PKK και τον Οτσαλάν, από πολιτικό αξίωμα. Ο ίδιος γνωρίζει ότι δεν θα γίνει απλά ακόμη ένας βουλευτής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Είναι πολύ ισχυρός και θα μπορούσε να γίνει ο επόμενος υπουργός Εξωτερικών» μας είπε. Και συμπλήρωσε: «Υπό την ηγεσία του, η ΜΙΤ κατέστη σημαντικό εργαλείο στην άσκηση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και ο Νταβούτογλου θα προτιμούσε να συνεργαστεί με τον Φιντάν ως υπουργό Εξωτερικών».
Η αντίδραση του Ερντογάν, σύμφωνα με την Τολ, πηγάζει από το γεγονός ότι ο ίδιος δεν πιστεύει ότι ο Φιντάν έχει τελειώσει το έργο του στην MIT. «Σύμφωνα με τον Ερντογάν υπάρχει ακόμη μεγάλο πρόβλημα με το κίνημα Γκιουλέν και ήθελε τον Φιντάν σε αυτό το αξίωμα για να συνεχίσει να μάχεται κατά των γκιουλενιστών. Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά από τότε που το AKP ανήλθε στην εξουσία που προέκυψε μία τόσο μεγάλη διαφωνία μεταξύ των ηγετικών στελεχών του κόμματος» τόνισε. Θα μπορούσε το δίδυμο Νταβούτογλου – Φιντάν να λειτουργήσει ως εσωκομματικό αντίβαρο στον Ερντογάν; τη ρωτήσαμε. «Δεν είμαι σίγουρη γιατί ο Νταβούτογλου είναι πολύ πιστός στον Ερντογάν και τον έχει υποστηρίξει ακόμη και σε βάρος του δικού του πολιτικού μέλλοντος, δηλαδή στην προσπάθεια καθιέρωσης ενός προεδρικού συστήματος. Ο Νταβούτογλου δεν είναι αρκετά ισχυρός μέσα στο κόμμα για να αμφισβητήσει τον Ερντογάν ή να του κηρύξει ανοιχτά πόλεμο. Ωστόσο, αν τα πάει πολύ καλά στις εκλογές θα μπορούσε να αναδειχθεί ως ο ηγέτης που θα είχε τη δύναμη να επιβάλει τη θέλησή του στον Ερντογάν» κατέληξε η Τολ.
Μια ζωή στο ημίφως
Μήπως «κρατάει» τον Ερντογάν;
Ο περιβόητος «πληροφοριοδότης» και πολέμιος του Ερντογάν που δραστηριοποιείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το ψευδώνυμο Φουάτ Αβνί έγραψε στο Twitter ότι ο Χακάν Φιντάν παραιτήθηκε με σκοπό να εκλεγεί, να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός και να υλοποιήσει τις υποσχέσεις που είχε δώσει στο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) όσο διατελούσε επικεφαλής της MIT. Μάλιστα ο Αβνί έγραψε ότι ο Φιντάν έχει στην κατοχή του ένα αρχείο με έγγραφα που περιγράφουν με λεπτομέρειες τις παράνομες δραστηριότητες του Ερντογάν και ότι θα μπορούσε να παρέχει απόρρητες πληροφορίες στην ιρανική κυβέρνηση. Σενάριο που φαντάζει πιθανό, αφού ο ίδιος ο Ερντογάν έχει χαρακτηρίσει τον Φιντάν «φύλακα των μυστικών του».
Παζαρεύοντας με τον Οτσαλάν
Ο Χακάν Φιντάν σήκωσε το βάρος όλων των λεπτών διαπραγματεύσεων με τον ισοβίτη ηγέτη του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ) Αμπντουλάχ Οτσαλάν, οι οποίες οδήγησαν στην ιστορική προσέγγιση των Κούρδων με το καθεστώς της Αγκυρας. Αυτή θεωρείται η μεγαλύτερη επιτυχία του, παρότι πολλά σημεία παραμένουν αδιευκρίνιστα και η μυστική συμφωνία κυβέρνησης – ΡΚΚ δεν φαίνεται να διαθέτει σαφή «οδικό χάρτη».
Και στην Αμερική και στο ΝΑΤΟ
Ο Χακάν Φιντάν διορίστηκε επικεφαλής της ΜΙΤ από τον Ερντογάν τον Μάιο του 2010 σε ηλικία μόλις 42 χρόνων, ο νεότερος αρχηγός στην ιστορία της ΜΙΤ. Εχει σπουδάσει Διοίκηση και Πολιτική Επιστήμη στο Univeristy of Meryland University College (UMUC) στις ΗΠΑ και κατέχει μεταπτυχιακό και διδακτορικό από το πανεπιστήμιο Μπιλκέντ στην Αγκυρα. Επαγγελματικό στέλεχος των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων από το 1986 ως το 2001, υπηρέτησε μεταξύ άλλων στο Σώμα Ταχείας Αντίδρασης του ΝΑΤΟ με έδρα τη Γερμανία. Το 2003 διορίστηκε επικεφαλής της Τουρκικής Υπηρεσίας Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης (TIKA).
Εχτισε ένα ψηφιακό τείχος
Μεταξύ άλλων, εφάρµοσε αρκετές µεταρρυθµίσεις στην MIT, ειδικά στον τεχνολογικό τοµέα. Λέγεται ότι εκσυγχρόνισε όλα τα συστήµατα πληροφορικής της υπηρεσίας και ευαίσθητων κυβερνητικών τοµέων προκειµένου να τα θωρακίσει απέναντι σε κυβερνοαπειλές.
Πρόσφατα σχόλια