Στα τέσσερα χρόνια που διαρκεί ο συριακός εμφύλιος, δεκάδες χιλιάδες Σύροι πρόσφυγες έχουν συρρεύσει στη Μερσίνα. Η κοινότητά τους στο μεσογειακό αυτό λιμάνι της νοτιοανατολικής Τουρκίας φτάνει αισίως σήμερα τα 200.000-350.000 μέλη. Αρκετά επιχειρούν μία νέα αρχή στην πολυτάραχη ζωή τους.
Πάρα πολλοί ωστόσο σπεύδουν εκεί αναζητώντας απλά ένα εφαλτήριο στο ταξίδι της απόγνωσης και συνάμα της ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο στην αναπτυγμένη Ευρώπη, κατά προτίμηση στη βόρεια και μέσω Ιταλίας…
«Πριν ήταν η Σμύρνη και η Αλικαρνασσός, τώρα όμως είναι η Μερσίνα που λειτουργεί ως κόμβος στη διακίνηση προσφύγων», παρατηρεί στη Hürriyet η Φούλια Μεμισόγλου, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Τσουκούροβα των Αδάνων. Ενας από τους βασικούς λόγους αυτής της αλλαγής, επισημαίνει, είναι η μετεξέλιξη των μεθόδων των ίδιων των δουλεμπόρων.
Σε αντίθεση λοιπόν με ό,τι ισχύει στα παράλια της εμπόλεμης Λιβύης, στα ανοιχτά της Μερσίνας μπορούν να «πιάσουν» ανεξαρτήτως καιρού μεγάλα πλοία, παραμένοντας αγκυροβολημένα σχεδόν ανενόχλητα στα διεθνή ύδατα και περιμένοντας την «πραμάτεια» τους, σε απόσταση 12-15 ναυτικών μιλίων από τις τουρκικές ακτές, το πολύ για πέντε ημέρες.
Πρόκειται για «γέρικα» φορτηγά πλοία-«φαντάσματα», που ανήκουν σε εταιρείες-«βιτρίνες», με δυνατότητα μεταφοράς άνω των 800 ατόμων και συνεπώς «χρυσής» κεδροφορίας, καθώς η χρέωση για τους απόκληρους της ζωής φτάνει τα 2.000-8.000 το «κεφάλι»! Συνήθως, δε, εγκαταλείπονται από το πλήρωμα τα μεν πλοία ακυβέρνητα, οι δε πρόσφυγες στην τύχη τους όταν τα σαπιοκάραβα φτάσουν σε διεθνή ύδατα, στα ανοιχτά της Ιταλίας.
Παρά το τεράστιο ρίσκο, αυτή φαντάζει η μοναδική επιλογή για χιλιάδες από τους πρόσφυγες που συνωστίζονται στη Μερσίνα. «Περιμένουν εβδομάδες ή και μήνες μέχρι να πάρουν το πράσινο φως από τον δουλέμπορο που θα τους βάλει στο καράβι», υπογραμμίζει στη Hürriyet ο Κενάν αλ-Νατζαρί, ένας Σύρος επιχειρηματίας από το Χαλέπι. Ενας από αυτούς είναι και o 27χρονος «Σέρκο» από τη Συρία. Το ταξίδι του μέχρι τη Μερσίνα και την αγωνία του εκεί κατέγραψε τον περασμένο Ιανουάριο το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.
Απόφοιτος της Νομικής, ο «Σέρκο» έφτασε στη Μερσίνα μαζί με 13 φίλους του από την ίδια γειτονιά της Δαμασκού: έναν οπτικό, έναν προγραμματιστή, φοιτητές κι έναν υπάλληλο σε εταιρεία ενοικιάσεων αυτοκινήτων. Ο νεαρότερος είναι 18 ετών και ο μεγαλύτερος 45. Ολοι τους πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς για να γλιτώσουν από τον αιματηρό εμφύλιο. «Θέλουμε να πάμε στη Γερμανία να δουλέψουμε», λέει στο Spiegel…
Ενας μήνας αναμονής
Στις αρχές Ιανουαρίου, ο νεαρός Σύρος είχε ήδη κλείσει έναν μήνα βασανιστικής αναμονής στη Μερσίνα. Κάθε 24ωρο ήταν σε κατάσταση επιφυλακής, κλεισμένος μαζί με συμπατριώτες του σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, περιμένοντας το «σήμα εκκίνησης» για το μεγάλο ταξίδι προς την Ευρώπη.
Στο πλευρό του είχε διαρκώς δίπλα του το σακίδιό του με τα απαραίτητα: το smartphone του -φορτωμένο με χρήσιμες εφαρμογές, όπως το SeaConditions-, 10 μπάρες δημητριακών και κονσέρβες τόνου, καθώς κι ένα καθαριστικό πανάκι για τα παπούτσια του, μία ξυριστική μηχανή, άρωμα κι οδοντικό νήμα για όταν με το καλό θα έφτανε στον τελικό προορισμό του…
Ευκαιρία 2.000 δολαρίων
Για το ταξίδι από τη Δαμασκό μέχρι και τα ιταλικά παράλια, ο «Σέρκο» πλήρωσε 2.000 δολάρια: τιμή-«ευκαιρίας» όπως τον διαβεβαίωσε ο μεσάζοντας, στην περίπτωσή του ένας Σύρος δουλέμπορος, τον οποίο βρήκε μέσω Facebook και τον αποκαλεί «ο κοντός», αφού κανείς δεν γνωρίζει το όνομά του. Τα χρήματα του τα έδωσε ο πατέρας του, που πούλησε για τον λόγο αυτό το πατρικό τους.
Η οδύσσειά του άρχισε τον περασμένο Δεκέμβριο με την αναχώρηση από τη Δαμασκό με ένα μικρό λεωφορείο, ενδιάμεσο σταθμό τη Βηρυτό και καθ’ οδόν πολύ «λάδωμα» σε τοπικούς αξιωματούχους. Από τη λιβανέζικη πρωτεύουσα το προσφυγικό καραβάνι μεταφέρθηκε αεροπορικώς στα Αδανα της νότιας Τουρκίας κι από εκεί στη Μερσίνα, όπου τους υποδέχτηκε ένας… βοηθός του «κοντού».
Ο ίδιος τους περίμενε στο λόμπι του ξενοδοχείου. Δεν είπαν πολλά. «Δεν ήταν άλλωστε παρά ένας μικρός κρίκος σε μία μεγάλη αλυσίδα στο δίκτυο των δουλεμπόρων που», όπως αναφέρει το Spiegel, «απαρτίζεται από Σύρους κι από Τούρκους».
Η συνήθης τακτική τους είναι να μεταφέρουν με φορτηγά τους πρόσφυγες από το κέντρο της Μερσίνας στις ακτές, όπου τους περιμένουν ψαρόβαρκες για να τους μεταφέρουν -καιρού θέλοντος και τουρκικού Λιμενικού… επιτρέποντος- στα αγκυροβολημένα φορτηγά πλοία.
Το πρώτο καραβάνι στο οποίο συγκαταλέχθηκε ο «Σέρκο» μεταφέρθηκε στο Καραντουβάρ, ένα ψαροχώρι δίπλα στο λιμάνι. Εκεί τους περίμενε ο επόμενος «κρίκος» της «αλυσίδας»: ένας 45χρονος Τούρκος πρώην λαθρέμπορος καυσίμων και τσιγάρων, με καταγωγή από τα βάθη της Ανατολίας, που τους συστήθηκε με το παρατσούκλι «Μέρντοκ» (κλεμμένο από μία αμερικανική τηλεοπτική σειρά περιπέτειας της δεκαετίας του ’80). «Χάρη κάνω στους Σύρους», κομπάζει…
Δέκα υπάλληλοι τη φορά
Στη δούλεψή του έχει τουλάχιστον δέκα χωρικούς, που προετοιμάζουν το έδαφος για το εκάστοτε «μπάρκο» ψυχών από την περιοχή που ελέγχει ο «Μέρντοκ». Επί μία εβδομάδα επιθεωρούν τα σημεία αναχώρησης, ξενυχτώντας σε οχήματα και πίνοντας καφάσια μπίρες. Οσο για την κρίσιμη βραδιά; Εάν εμφανιστεί απροειδοποίητα η αστυνομία, αποστολή τους είναι να κάνουν σαματά για αντιπερισπασμό. Εάν είναι όλα ήσυχα, τηλεφωνούν στον «Μέρντοκ».
Τότε αυτός επικοινωνεί με τον καπετάνιο του αγκυροβολημένου σαπιοκάραβου. Στο «παιχνίδι» μπαίνει τότε ένας ακόμη μεσάζοντας, με τον κωδικό «Τούτου», που περιμένει στην ακτή την ολοκλήρωση της επιχείρησης, έχοντας ήδη τις τσέπες του γεμάτες με τα μισά από τα κόμιστρα των προσφύγων. Μόνον όταν ειδοποιηθεί ότι το «εμπόρευμα» φορτώθηκε στο καράβι πληρώνει τον «Μέρντοκ» και τη μικρή συμμορία του, συνήθως έναντι 1.000-1.500 δολάρια το «κεφάλι».
Η πρώτη απόπειρα φυγής του «Σέρκο» ακυρώθηκε, χωρίς αιτιολογία. Εκτοτε -γράφει το Spiegel- ο 27χρονος Σύρος «περίμενε κάθε ημέρα ένα τηλεφώνημα από τον “κοντό”, που με τη σειρά του περίμενε τηλεφώνημα από μεσάζοντες σαν τον “Μέρντοκ”, που με τη σειρά τους περίμεναν τηλεφώνημα από τον καπετάνιο του φορτηγού πλοίου». Παραμένει άγνωστο εάν το ταξίδι τελικά έγινε, πώς και με ποιον προορισμό. Ούτως ή άλλως, διερωτάται το γερμανικό περιοδικό, «ποια άλλη επιλογή είχε πραγματικά ο “Σέρκο” εκτός από τους δουλεμπόρους;»
Πρόσφατα σχόλια