ανησυχία για εκλογές βίας και νοθείας στην Τουρκία

Του Κώστα Ράπτη

Το χρονικό διάστημα μέχρι να ανοίξουν οι κάλπες στην Τουρκία σημαδεύεται από καταστάσεις εκτός κανονικότητας. Αλλά και οι ίδιες οι βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουνίου δεν είναι μια “κανονική” αναμέτρηση.

Την προηγούμενη εβδομάδα, η τουρκική ειδησεογραφική ιστοσελίδα Diken δημοσίευσε έναν “Χάρτη του Αίσχους”, ο οποίος αποτύπωνε τις επιθέσεις που έχουν δεχθεί κατά την προεκλογική περίοδο γραφεία του φιλοκουρδικού κόμματος HDP. Συνολικά, καταγράφηκαν 122 επιθέσεις σε 60 από τις 81 επαρχίες της γείτονος.

Τα πράγματα έγιναν πολύ χειρότερα την Δευτέρα, οπότε σε ταυτόχρονη βομβιστική επίθεση στα γραφεία του HDP στα Άδανα (τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας) και τη Μερσίνα τραυματίστηκαν τρεις άνθρωποι – εκ των οποίων ένας σοβαρά. Μάλιστα η επίθεση στη Μερσίνα θα μπορούσε να θεωρηθεί και απόπειρα κατά της ζωής του συμπροέδρου του κόμματος Selahattin Demirtaş, ο οποίος κατέφθασε στο χώρο, όπως ήταν προγραμματισμένο, λίγα λεπτά μετά την έκρηξη.

Τόσο ο Demirtaş, όσο και οι ηγέτες του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (HDP), Kemal Kılıçdaroğlu και του Κόμματος Εθνκιστικής Δράσης (MΗP), Devlet Bahçeli Κατηγόρησαν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) ότι βρίσκεται πίσω από τις επιθέσεις.

Επιπλέον, Kılıçdaroğlu και Demirtaş καταγγέλλουν ευθέως ότι επίκειται νοθεία και ότι 3.500 στελέχη του ΑΚΡ υπό τον αντιπρόεδρό του, Süleyman Soylu έχουν αναλάβει να “περιποιηθούν” τις κάλπες. Οι πάντες άλλωστε θυμούνται ακόμη το προηγούμενο της καταμέτρησης των δημοτικών εκλογών στην Άγκυρα, που διεξήχθη εν μέσω διακοπής της ηλεκτροδότησης, λόγω… εισβολής μιας γάτας, όπως δηλώθηκε, σε σταθμό ηλεκτρισμού.

Αδιευκρίνιστο παραμένει το αν σχετίζεται με αυτό το κλίμα έντασης και ο σοβαρός τραυματισμός την Τετάρτη, στην περιοχή της Προύσας, του δημάρχου του Gürsu, ο οποίος δέχθηκε στο γραφείο του τους πυροβολισμούς ενός δημοτικού αστυνομικού. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ωστόσο, για τα κίνητρα των ενόπλων του εκτός νόμου Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ), οι οποίοι, σε μια σπάνια μετά την κατάπαυση του πυρός το 2013 επίδειξη δύναμης, απήγαγαν την ίδια ημέρα στην επαρχία του Muş έναν λοχία του στρατού εν αδεία και έναν φίλο του.

Από την πλευρά του πάντως ο πρωθυπουργός Ahmet Davutoğlu απέκρουσε ως συκοφαντικές τις κατηγορίες περί σχεδιαζόμενης νοθείας, κάλεσε τα μέλη του κόμματός του να κρατηθούν μακριά από κάθε απόπειρα καλλιέργειας έντασης και κατηγόρησε το HDP και το MΗP (ομολογουμένως το πιο “αταίριαστο ζευγάρι” της τουρκικής πολιτικής ζωής) ότι συνεργάζονται με σκοπό την αποσταθεροποίηση της εκλογικής διαδικασίας.

Το γιατί ο Davutoğlu στοχοποιεί τις συγκεκριμένες δυνάμεις είναι εξηγήσιμο – και άπτεται απολύτως του διακυβεύματος των εκλογών. Ο Τούρκος πρόεδρος Tayyip Erdoğan κάνει τα πάντα ώστε να εξασφαλίσει στο κόμμα που ίδρυσε ενισχυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ώστε να είναι δυνατή η μετατροπή του πολιτεύματος και τύποις σε προεδρικό, κατά τις επιθυμίες του, χωρίς να χρειαστεί η διεξαγωγή δημοψηφίσματος ή η σύμπραξη άλλου κόμματος για τη συνταγματική αναθεώρηση. Θεωρούσε δε ότι η διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού που έχει δρομολογηθεί, με τη συνεργασία του έγκλειστου ηγέτη του ΡΚΚ Abdullah Öcalan, θα δελέαζε τους ψηφοφόρους στα νοτιοανατολικά της χώρας, ώστε να στηρίξουν μαζικά το ΑΚΡ.

Ωστόσο, τα “κουρδικά ανοίγματα” έχουν θορυβήσει το πιο συντηρητικό τμήμα του εκλογικού σώματος, το οποίο στρέφεται προς το MΗP, ενώ και ο Demirtaş διαμήνυσε χωρίς περιστροφές ότι το κόμμα του δεν θα επιτρέψει την αλλαγή του πολιτεύματος σε προεδρικό. Επιπλέον, η πολιορκία της κουρδικής πόλης Kobani της Συρίας από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, υπό τα απαθή βλέμματα της τουρκικής κυβέρνησης από την άλλη μεριά των συνόρων, έστρεψε επίσης αρκετούς ψηφοφόρους του ΑΚΡ στη νοτιοανατολική Τουρκία προς το HDP.

Ως υποψήφιος πρόεδρος της Δημοκρατίας, απέναντι στον Erdoğan, το περασμένο καλοκαίρι ο Demirtaş, εξασφάλισε το 9,8% των ψήφων, γεννώντας ελπίδες ότι το HDP μπορεί να ξεπεράσει το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης του 10% (το υψηλότερο στον κόσμο), ενώ τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η δύναμη του κόμματος κυμαίνεται μεταξύ 10,5% και 12%. Το “θρίλερ” της εισόδου ή μη του HDP στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση μεταφράζεται σε απώλεια (ή αντιστοίχως εξασφάλιση) περίπου 50 εδρών για τους κυβερνώντες.

Όμως το “σκάνδαλο” της ενδυνάμωσης του HDP υπερβαίνει την κοινοβουλευτική αριθμητική, εφόσον πρόκειται για ένα μέτωπο των φίλα προσκείμενων στο ΡΚΚ με δυνάμεις της τουρκικής Αριστεράς σε όλη τη χώρα, το οποίο προβάλλει μια αφήγηση για τη φυσιογνωμία της Τουρκίας εντελώς διαφορετική από το κυρίαρχο μονοεθνικό πατερναλιστικό μοντέλο. Και μόνο το γεγονός ότι το HDP εξέδωσε ανακοίνωση στις 19 Μαΐου για την επέτειο της γενοκτονίας των Ποντίων είναι ενδεικτικό.