η κατάσταση των οικονομικών του ελλαδικού κράτους

Η διευρυνόμενη υστέρηση των εσόδων, η αυξανόμενη πορεία των οφειλών του Δημοσίου και η εξάντληση όλων των ταμειακών διαθεσίμων του κράτους συνθέτουν την εικόνα κατάρρευσης του προϋπολογισμού και γενικότερα της οικονομικής κατάστασης του κράτους. Τα στοιχεία που έρχονται στο φως της δημοσιότητας αποδεικνύουν ότι κάθε μήνα που περνάει, επιδεινώνονται οι συνθήκες της ελληνικής οικονομίας, ενώ η εξέλιξη αυτή είναι ο βασικότερος λόγος που οι δανειστές ζητούν νέα σκληρά μέτρα που θα φέρουν σε μία ισορροπία τις έως τώρα απώλειες του προϋπολογισμού.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα έσοδα του Μαΐου παρουσίασαν υστέρηση της τάξης του 1 δισ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι η ρύθμιση των 100 δόσεων τόνωσε τις εισπράξεις του κράτους. Την ίδια ώρα, τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών δείχνουν ότι τα ληξιπρόθεσμα χρέη του Δημοσίου αυξήθηκαν στους τέσσερις πρώτους μήνες του έτους κατά 1,1 δισ. ευρώ, ενώ η «τρύπα» στα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους για τον Ιούνιο και μόνον ανέρχεται στα 3 δισ.ευρώ.

Ειδικότερα:

1. Εσοδα: Στο πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου 2015 η υστέρηση των εσόδων του προϋπολογισμού ανέρχεται σε περίπου 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων σχεδόν τα μισά –1 δισ. ευρώ– οφείλονται στην «τρύπα» που δημιουργήθηκε μόνο τον Μάιο. Η καθυστέρηση των φορολογικών δηλώσεων των φυσικών προσώπων και ιδίως των επιχειρήσεων έχει συμβάλει στην υστέρηση των εσόδων. Ωστόσο, πρόβλημα υπάρχει και με τους έμμεσους φόρους, δεδομένου ότι οι καταναλωτές τους τελευταίους μήνες είναι συγκρατημένοι λόγω της αβεβαιότητας που επικρατεί.

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι από τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών για τη γενική κυβέρνηση, στο τετράμηνο Ιανουαρίου – Απριλίου 2015 το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα 651 εκατ. ευρώ από 1,6 δισ. ευρώ που ήταν πέρυσι το ίδιο διάστημα. Η μείωση αυτή αποδίδεται κυρίως στο γεγονός ότι φέτος τα ασφαλιστικά ταμεία παρουσίασαν πρωτογενές έλλειμμα (738 εκατ. ευρώ) έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος πέρυσι (438 εκατ. ευρώ).

2. Χρέη Δημοσίου: Για να καλύψει το κενό των εσόδων, αλλά και για να έχει διαθέσιμους πόρους ώστε να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις του κράτους, το υπουργείο Οικονομικών έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμών. Μέχρι τον Απρίλιο του 2015 οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου είχαν ανέλθει στα 4,8 δισ. ευρώ, όταν τον Μάρτιο ήταν 4,4 δισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων και των επιστροφών φόρων που εκκρεμούν). Μέσα σε ένα μήνα αυξήθηκαν κατά 400 εκατ. ευρώ, ενώ σε σχέση με τις αρχές του έτους η αύξηση είναι 1,1 δισ. ευρώ.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στις οφειλές του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων, τα χρέη των οποίων σε τέσσερις μήνες αυξήθηκαν συνολικά κατά 663 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών τα 321 εκατ. ευρώ είναι οφειλές του ΕΟΠΥΥ και άλλα 342 εκατ. ευρώ των νοσοκομείων.

Εκτός, όμως, από τους φορείς της γενικής κυβέρνησης, σημαντική ήταν και η διεύρυνση των χρεών της κεντρικής διοίκησης. Δηλαδή των υπουργείων και των φορέων που εποπτεύουν. Στις αρχές του έτους τα χρέη τους ήταν 157 εκατ. ευρώ και στο τέλος Απριλίου είχαν φθάσει στα 478 εκατ. ευρώ (αύξηση κατά 321 εκατ. ευρώ).

3. Ταμειακά διαθέσιμα: Η στάση πληρωμών οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η κυβέρνηση επιλέγει να μην πληρώσει τις οφειλές του Δημοσίου, ώστε να έχει πόρους για να καλύπτει μισθούς, συντάξεις και υποχρεώσεις προς το εξωτερικό. Μάλιστα, αρμόδια στελέχη αναφέρουν ότι το ύψος των οφειλών του κράτους αυξήθηκε αισθητά τον Μάιο, που τα προβλήματα ρευστότητας εντάθηκαν και το Δημόσιο είχε ανάγκη περισσότερων διαθέσιμων κεφαλαίων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, η κυβέρνηση έχει χρησιμοποιήσει το εργαλείο του βραχυπρόθεσμου δανεισμού (repos) από τους κρατικούς φορείς σε πρωτοφανή έκταση. Στο τέλος Απριλίου είχαν γίνει repos καθαρού ύψους 10,3 δισ. ευρώ.

Παρ’ όλα αυτά, τα κρατικά ταμεία αυτή τη στιγμή είναι σχεδόν άδεια και για να καλυφθούν οι υποχρεώσεις του Ιουνίου (μισθοί, συντάξεις, επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων, αποπληρωμή ΔΝΤ κ.λπ.) λείπουν περί τα 3 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, εάν τα ασφαλιστικά ταμεία και οι δήμοι αποφασίσουν να τοποθετήσουν τα διαθέσιμά τους στον σχετικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), τότε τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους θα ενισχυθούν κατά περίπου 1 δισ. ευρώ.