Του Κώστα Ράπτη
Η βρετανική εφημερίδα Independent το χαρακτήρισε dirty deal. Κάποιος περισσότερο κυνικός θα μπορούσε απλώς να πεί ότι οι εκβιασμοί ενίοτε αποδίδουν.
Η επίσκεψη της Angela Merkel στην Τουρκία, μόλις δύο εβδομάδες πριν από τις τουρκικές εκλογές, επικρίθηκε εντόνως από πολλές πλευρές, καθώς θεωρήθηκε ως “χείρα βοηθείας” προς το δίδυμο των Tayyip Erdogan και Ahmet Davutoglu σε εξαιρετικά ευαίσθητη συγκυρία. Στους επικριτές συμπεριλαμβάνονται από τον (τουρκικής καταγωγής) συμπρόεδρο των Γερμανών Πρασίνων Cem Ozdemir, μέχρι τη Διεθνή Αμνηστία και 100 Τούρκους πανεπιστημιακούς οι οποίοι σε ανοιχτή επιστολή τους προς την καγκελάριο αναρωτιούνται κατά πόσον η Ε.Ε. τηρεί την καταστατική της δέσμευση να προωθεί τις αξίες της εντός και εκτός της επικράτειάς της όταν παραβλέπει τις παραβιάσεις της ελευθερίας του λόγου, τη στοχοποίηση μειονοτήτων, την κατασταλτική βία και τις πολιτικές πιέσεις προς επιχειρηματίες στην Τουρκία.
Όμως τόσο η Γερμανίδα καγκελάριος όσο και οι Τούρκοι συνομιλητές της (στους οποίους δεν συμπεριλήφθηκε η αντιπολίτευση) μιλούν από θέση αδυναμίας – με τη διαφορά ότι η Άγκυρα διατηρεί ακόμη τη δυνατότητα να “ανοιγοκλείνει” τη στρόφιγγα του προσφυγικού κύματος προς την Ε.Ε. Εξ ού και η απροσδόκητη αναβίωση της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας στην Ε.Ε.
Πρόκειται για εξαιρετικά ριψοκίνδυνη ακροβατική άσκηση από μέρους της Angela Merkel, διότι αν η πολιτική της πρωτοκαθεδρία στη χώρα της για πρώτη φορά δοκιμάζεται τόσο πολύ, λόγω των κοινωνικών αντιδράσεων που προκαλεί η εισροή τουλάχιστον 800.000 προσφύγων και μεταναστών φέτος, δεν είναι βέβαιο ότι το άνοιγμα των ευρωπαϊκών θυρών προς την Τουρκία θα είναι, όσο και αν το επιβάλλει ο πολιτικός ρεαλισμός, περισσότερο ευπρόσδεκτη στην κομματική της βάση.
Βεβαίως, η Kαγκελάριος επιμένει, όπως πάντα, ότι οι ενταξιακές συνομιλίες δεν έχουν προδιαγεγραμμένη κατάληξη. Ωστόσο, η Άγκυρα δεν παζαρεύει τόσο την απόσπαση οφελημάτων μακρινού ορίζοντα, όσο την εξασφάλιση άμεσων υλικών και συμβολικών κερδών: όπως τα 3 δισ. στα οποία μπορεί να φτάσει η ευρωπαϊκή έκτακτη βοήθεια βάσει του σχεδίου δράσης της Κομισιόν, την παρουσία του Τούρκου ηγέτη ως μόνιμου προσκεκλημένου στις Ευρωπαϊκές Συνόδους Κορυφής, τον χαρακτηρισμό της Τουρκίας ως “ασφαλούς χώρας”, παρά τις προβληματικές της επιδόσεις στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, και την χαλάρωση των απαιτήσεων βίζας για τους πολίτες της στην Ε.Ε. από την άνοιξη του 2016.
Η λογική “περισσότερα για περισσότερα” που υποτίθεται διέπει τις αποφάσεις που έλαβαν οι 28 την Πέμπτη, υποδεικνύοντας μια βήμα προς βήμα ανταμοιβή της Τουρκίας επί τη βάσει συγκεκριμένων επιδόσεων, απαντήθηκε ήδη πριν από την άφιξη της Merkel στην Άγκυρα με τα χλευαστικό σχόλιο του Erdogan ότι αν η Ε.Ε. παραδέχεται ότι η Τουρκία αποτελεί μέρος της λύσης του προβλήματος σταθερότητας της περιοχής, η επιμονή των 28 να της αρνούνται την ένταξη στερείται λογικής. Ακόμη περισσότερο, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Feridun Sinirlioglu επανέφερε επίμονα, ως μοναδική ουσιαστική απάμντηση στο προσφυγικό πρόβλημα, το τυχοδιωκτικό σχέδιο της Άγκυρας για δημιουργία ασφαλών ζωνών στην βόρεια Συρία – αυτό που πρώτη είχε απορρίψει η καγκελάριος κάνοντας λόγο για κίνδυνο “νέας Σρεμπρένιτσα”.
Σε μία συγκυρία κατά την οποία συνεχίζεται η δημοσκοπική πτώση των Χριστιανοδημοκρατών στο 37% και η νεολαία του κόμματος τάσσεται ανοιχτά υπέρ της καθιέρωσης “οροφής” στους πρόσφυγες που θα υποδεχθεί η Γερμανία, ενώ η υποψήφια δήμαρχος Κολωνίας δέχεται επίθεση με μαχαίρι από άνεργο λόγω των φιλομεταναστευτικών της θέσεων, η Angela Merkel διαθέτει περιορισμένες δυνατότητες διατήρησης της ψυχραιμίας της – και η επίσκεψη στην Άγκυρα το μαρτυρεί αυτό, στον βαθμό που προορίζεται να αφήσει εντέλει ανικανοποίητες όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Πρόσφατα σχόλια