Η αιφνιδιαστική απόφαση για τον αποχαρακτηρισμό των αρχείων των μυστικών υπηρεσιών (sigurimi) στην Αλβανία της περιόδου 1945-1989 έχει δημιουργήσει ερωτηματικά. Ο Έντι Ράμα, νέος πολιτικός (τότε μπασκετμπολίτας, καλλιτέχνης και φοιτητής της ιατρικής), χωρίς πολλά “βαρίδια” με το προηγούμενο καθεστώς, όχι μόνο δεν έχει να απολογηθεί για αυτό αλλά μέσω αυτής της κίνησης επιχειρεί να καθαρίσει και το παλιό σκηνικό που έχει απομείνει με πρώτο και καλύτερο τον Σαλί Μπερίσα, τον προσωπικό γιατρό του Ενβέρ Χότζα αλλά και άλλους που πρωταγωνιστούν στην πολιτική σκηνή της χώρας ακόμα και -πιθανότατα- μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Από την άλλη, η κίνηση αυτή αποσκοπεί στο να επιδείξει, και σε συμβολικούς τόνους, την προσκόλλησή του με τη δυτική πλευρά, την οποία υπακούει πρόθυμα, ειδικά την περίοδο αυτή που, διεθνώς, προσμετράται η “καλή θέληση” για το ουκρανικό ζήτημα.
Γενικώς το ζήτημα από την αρχή της μεταπολίτευσης προκαλούσε τρόμο για πολλούς καθημερινούς ανθρώπους εφόσον η sigourimi είχε στρατολογήσει χιλιάδες με τη μέθοδο της απειλής. Πολλοί δέχονταν, χωρίς ουσιαστικά να προσφέρουν κάποιο “έργο”, μόνο και μόνο για να γλιτώσουν τις πιέσεις. Από κει και πέρα, όμως, η εν μια νυκτί μετατροπή των συνεργατών σε “ήρωες” και “μάρτυρες” της ελευθερίας ήταν ο απαραίτητος όρος για να υπάρξει η μετάβαση προς ένα καθεστώς το οποίο απαιτούσε η νεοφιλελεύθερη επέλαση και η παγκόσμια αγορά. Έτσι το πολιτικό σύστημα εξελίχθηκε σε ένα καθεστώς τό ίδιο ελεγχόμενο και με μια αστική δημοκρατία που δεν θα μπορούσε καν να λειτουργήσει. Συνεργάτες του παλιού καθεστώτος μετατράπηκαν σε μέλη κυβερνήσεων και αντιπολιτεύσεων μιας “νέας” ψευδούς δημοκρατίας, εκποιώντας όσο μπορούσαν τη δημόσια περιουσία των αλβανών πολιτών που βρισκόντουσαν στην κατάσταση της πιο τραγικής μετανάστευσης από την εποχή της μεσαιωνικής ιστορίας της χώρας.
Έτσι, είναι αδύνατον να ειδωθεί, η κίνηση, ως μια απλή κίνηση ιστορικής επίγνωσης εφόσον, βασικά στελέχη του πολιτικού συστήματος είναι εκτεθειμένα. Από την άλλη έχει τεράστιο ενδιαφέρον όσον αφορά στην προσπάθεια ανθρώπων για μια νέα αφήγηση για την Αλβανία, αρκεί αυτή να μπορεί να συνδυαστεί με τη σημερινή διεθνή πραγματικότητα του νεοαποικισμού στα Βαλκάνια και της δημιουργίας ενός πολιτικού συστήματος που κρατά τους αλβανούς και γενικότερα τους βαλκάνιους σε πολιτική ομηρεία και διαιρέσεις εθνικές και εθνοτικές. Κι αν κάτι θέλουμε, είναι, να ενωθούμε με όλους τους βαλκάνιους αδερφούς μας. Για την ελευθερία, την ισότητα και τη δικαιοσύνη.
Πρόσφατα σχόλια