Βαλκάνια και Αφρική: η αθέατη πλευρά
Ο Αυστριακός Χούμπερτ Ζάουπερ και ο Ρουμάνος Αλεξάντρου Σόλομον είναι σκηνοθέτες με έμφαση στο ντοκιμαντέρ. Κοινό χαρακτηριστικό του διαφορετικού έργου τους η έντονη κριτική που ασκούν στη σύγχρονη κοινωνία και την πολιτική πραγματικότητα, ασχέτως αν ο πρώτος δραστηριοποιείται κυρίως στην Αφρική και ο δεύτερος στα Βαλκάνια. Γεννήθηκαν και οι δύο το καλοκαίρι του 1966, παρουσίασαν τις πρώτες δουλειές τους το 1993 κι έγιναν γνωστοί στο διεθνές κοινό το 2004. Ο πρώτος με το «Ο εφιάλτης του Δαρβίνου» και ο δεύτερος με το «The Great Communist Bank Robbery». Τιμώνται και οι δυο τους στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (13-22 Μαρτίου) και θα παρευρεθούν στη διοργάνωση.
«We come as friends» του Χ. Ζάουπερ
«Οι τελευταίες μου ταινίες είναι γυρισμένες στην Αφρική, όμως δεν μιλούν για την Αφρική. Σ’ αυτήν την περιοχή του κόσμου βρήκα τις συνθήκες για να περιγράψω την ειρωνεία και το αίνιγμα της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης», λέει ο Αυστριακός Ζάουπερ, σκηνοθέτης, συγγραφέας, ηθοποιός και παραγωγός. Σπούδασε σκηνοθεσία σε Βιέννη και Παρίσι και τα τελευταία χρόνια διδάσκει κινηματογράφο σε πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής. Εδωσε το πρώτο δείγμα γραφής στο «On the Road with Emil» (1993), για τον διευθυντή ενός τσίρκου που διασχίζει το παγωμένο αυστριακό τοπίο. Στο «Kisangani Diary» (1998) κατέγραψε την οδυνηρή εμπειρία εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων Χούτου της Ρουάντα στη ζούγκλα του Ζαΐρ. Ωστόσο έγινε ευρέως γνωστός με το (πολυβραβευμένο και υποψήφιο για Οσκαρ) «Ο εφιάλτης του Δαρβίνου» (2004), όπου στηλίτευε την εκμετάλλευση της αφρικανικής ηπείρου από τους Δυτικούς και εστίαζε στην αποικιοκρατική αλιεία της λίμνης Βικτώρια, στην Τανζανία. Μια περιοχή, που αν και μαστίζεται από τη φτώχεια, καθημερινά αλιεύονται τόνοι ψαριών για να αποσταλούν στη Δύση.
Με τη νέα του ταινία, «We Come as Friends» (2014), επιστρέφει στην Αφρική και συγκεκριμένα στο Νότιο Σουδάν για να ερευνήσει τη λεπτή γραμμή μεταξύ της δυτικής ανθρωπιστικής βοήθειας και της αδίστακτης επένδυσης κεφαλαίου στη χώρα. Επί έξι χρόνια ο Ζάουπερ καταγράφει ειρηνοποιούς των Ηνωμένων Εθνών, εργάτες, Αμερικανούς ευαγγελικούς και Σουδανούς όλων των ηλικιών αποτυπώνοντας το νεο-αποικιοκρατικό πείραμα, που συντελείται στη χώρα.
Ο δεύτερος τιμώμενος, Αλεξάντρου Σόλομον, σκηνοθέτης, διευθυντής φωτογραφίας και παραγωγός, με αφετηρία την ιστορία, την πολιτική και την κοινωνία της Ρουμανίας, ανιχνεύει το παρελθόν για να μιλήσει για το παρόν και το μέλλον, με τρόπο μοντέρνο, άμεσο και αντικειμενικό. Θα προβληθούν τέσσερις ταινίες του. Το «The Great Communist Bank Robbery» (2004) βασίζεται σε αληθινή ιστορία που εκτυλίχθηκε στη Ρουμανία του 1959. Μια ομάδα πρώην κομμουνιστών λήστεψε την Εθνική Τράπεζα, με στόχο να πλήξει το απολυταρχικό σύστημα. Συνελήφθησαν και το καθεστώς τους υποχρέωσε να πρωταγωνιστήσουν στην προπαγανδιστική ταινία «Reconstruction», μια αναπαράσταση του περιστατικού, με την υπόσχεση να μειωθούν οι ποινές τους. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων, όμως, οι δράστες εκτελέστηκαν…
Στο «Cold Waves» (2007) ο Σόλομον ξεναγεί το κοινό στα παρασκήνια του ραδιοφωνικού σταθμού-μύθου Radio Free Europe, που ξεκίνησε το ’50 ως όργανο αμερικανικής προπαγάνδας με «χορηγό» τη CIA. Στο «Apocalypse On Wheels» (2008) κινηματογραφεί από τη θέση του συνοδηγού πέντε ανθρώπους που οδηγούν στους δρόμους τoυ Βουκουρεστίου, όπου το χάος και η αυθαιρεσία δεσπόζουν. Τέλος, στο «Kapitalism: Our Improved Formula» (2010), σκιαγραφεί τη σύγχρονη Ρουμανία, μετέωρη ανάμεσα στον κομμουνισμό του χθες και τον καπιταλισμό του σήμερα. Αποκαλυπτικές συνεντεύξεις των μεγιστάνων της χώρας, πλάνα αρχείου, stop-motion animation και σαρκαστικοί τόνοι δομούν ένα καυστικό σχόλιο για το φαύλο κύκλο της διαφθοράς και της ατιμωρησίας που καλά κρατεί και μετά την πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου.
Πρόσφατα σχόλια