Οι στατιστικές του αίσχους, η αθλιότητα της φιλανθρωπίας και η αλληλεγγύη

 

 

Tου Γιώργου Μεριζιώτη

« Κατ’ εμέ ο εχθρός δεν είναι η αριστερά , ο κομμουνισμός, ο αναρχισμός ή ακόμη η ανατροπή, αλλά ακριβώς αυτή η ιδεολογία της ισότητας, της οποίας οι διατυπώσεις, θρησκευτικές ή κοσμικές, μεταφυσικές ή δήθεν επιστημονικές, δεν έπαψαν να ανθούν εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια ». Αλέν ντε Μπενουά (Alain de Benoist): φιλόσοφος της Νέας Ακροδεξιάς.

1. Οι στατιστικές του αίσχους

Ζούμε σ’ ένα πλανήτη όπου διαβιούν 7 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Σ’ αυτόν τον πλανήτη λιγότεροι από 2.000 άνθρωποι κατέχουν περιουσία που -σύμφωνα με τη “λίστα Forbes”- έχει εκτιναχτεί στα 6,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, αλλά την ίδια ώρα το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού (3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι) στερείται την πρόσβαση σε βασικά αγαθά για την ανθρώπινη ύπαρξη: Τροφή, καθαρό νερό, οποιαδήποτε κοινωνική υποδομή (στέγη, ηλεκτρικό, αποχέτευση, παιδεία, στοιχειώδεις υπηρεσίες υγείας, περίθαλψης, κλπ.). Ποτέ στο παρελθόν η ανθρωπότητα δεν ήταν τόσο απελπιστικά και ισοπεδωτικά ομοιόμορφη. Ποτέ στο παρελθόν δε συσσωρεύτηκε τόσος πολύς κοινωνικός πλούτος σε τόσο λίγα χέρια, σε σύγκριση με τη σημερινή κατάσταση η λεγόμενη εποχή της πρωτοσυσσώρευσης του κεφαλαίου στην Βρετανία του 18oυ -19ου αιώνα που αναλύει με ένα αξιοθαύμαστο τρόπο ο Καρλ Μαρξ στο “Το κεφάλαιο” φαντάζει αθώα ξεθωριασμένη γκραβούρα.¹

Αλλά εκτός από την τεράστια φτώχεια στις υποανάπτυκτες χώρες του λεγόμενου “τρίτου κόσμου” , και στις μητροπόλεις² και ιδίωςστην ημιπεριφέρεια (υπό ανάπτυξη χώρες) του καπιταλισμού αυξάνεται τόσο η σχετική όσο και η πραγματική φτώχεια. Ζούμε σ’ έναν κόσμο που η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων θα μπορούσε να εξασφαλίσει να έχουν όλοι απ” όλα και προπαντός τα βασικά. Αλλά το 1/6 της ανθρωπότητας είναι θύμα υποσιτισμού. Ποτέ στο παρελθόν της ανθρώπινης ιστορίας δεν έχει καταγραφεί τέτοιας έκτασης βαρβαρότητα.

Ακούγεται εξωφρενικό, αλλά είναι η πραγματικότητα:

Θα ήταν αρκετό μόνο το 4% της περιουσίας των 225 πλουσιότερων κεφαλαιοκρατών για να εξασφαλιστεί τροφή για όλους τους κατοίκους της Γης.

Θα αρκούσαν οι περιουσίες των 7 πλουσιότερων καπιταλιστών για να εξαλειφθεί για πάντα η φτώχεια. Φυσικά υπάρχει μια «λεπτομέρεια»: Αν ο καπιταλισμός είχε τέτοιες ευαισθησίες και ηθική, δε θα ήταν καπιταλισμός. Οι άρχουσες πολιτικό οικονομικές ελίτ και οι διάφοροι επαΐοντες διανοούμενοι που τις υπηρετούν εξαπολύουν σε παγκόσμιο επίπεδο ένα δίπτυχο κατηγοριών σε όσους ασκούν κριτική- πολεμική σε αυτή την τάξη πραγμάτων, το δίπτυχο αυτό εδράζεται στο ότι, όλοι αυτοί που κριτικάρουν και εναντιώνονται σε αυτή την τάξη πραγμάτων είναι ηθικολόγοι και λαϊκιστές.

Ο καπιταλισμός, ένα κοινωνικό σύστημα που βασίζεται στην εκμετάλλευση και κυριαρχία ανθρώπου από άνθρωπο, έχει ως κινητήρια δύναμη για την ύπαρξή του την μεγιστοποίηση του κέρδους. Του όλο και μεγαλύτερου κέρδους άρα και κυριαρχίας αφού είναι αντίθετος και απορρίπτει σαν ανάξιο ηθικολογικό και ξεπερασμένο το αρχαίο ρητό «πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος». Εδώ η ρήση του Καρλ Μαρξ αποτελεί αξεπέραστη ακτινογραφία του καπιταλισμού παλιού και νέου:

“ Το Κεφάλαιο τρέμει την απουσία κέρδους. Όταν οσμίζεται ένα σημαντικό όφελος, γίνεται παράτολμο. Με κέρδος 20% ενθουσιάζεται, 50% αποθρασύνεται, με 100% καταπάτα όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα και με 300% δε διστάζει μπροστά σε κανένα έγκλημα ”.

“… Ορίστε το πραγματικό πρόσωπο του σύγχρονου ολοκληρωτισμού που λέγεται «φιλελεύθερη δημοκρατία», αλλά που τώρα πρέπει να αποκαλούμε με το αληθινό του όνομα: το ολοκληρωτικό εμπορικό σύστημα. Το ολοκληρωτικό εμπορικό σύστημα πραγματοποίησε αυτό που κανένα άλλος ολοκληρωτισμός δεν κατάφερε πριν από αυτόν: την ενοποίηση του κόσμου κατ’ εικόνα του... Το κυρίαρχο σύστημα ορίζεται, λοιπόν, από τη διεισδυτικότητα της εμπορικής ιδεολογίας. Απασχολεί παράλληλα όλο το χώρο και τους τομείς της ζωής. Λέει μονάχα: «Παράγετε, πουλήστε, καταναλώστε, συσσωρεύστε!» Έχει μετατρέψει το σύνολο των ανθρώπινων σχέσεων σε εμπορικές σχέσεις και αντιμετωπίζει τον πλανήτη μας ως εμπόρευμα.. Αναγνωρίζει μόνο ένα δικαίωμα: το δικαίωμα στην ιδιωτική ιδιοκτησία. Ο μόνος θεός που λατρεύει είναι το χρήμα…». Ζαν Μπριέν

Αυτός ο νέος ολοκληρωτισμός δεν γνωρίζει κανένα ηθικό φραγμό, προσμετρά πλέον στο Α.Ε.Π των κρατών (εθνική οικονομία) την λεγόμενη “παραοικονομία” και την “ανήθικη οικονομία” δηλαδή κέρδη και κεφαλαιουχικά αγαθά που αποκτιούνται από το εμπόριο ναρκωτικών, “λαθρεμπόριο όπλων”, εμπόριο και εκμετάλλευση παιδιών, γυναικών, μεταναστών και το ξέπλυμα αυτών των κεφαλαίων γίνεται ως επί το πλείστον, ή κατά το πλείστον στα χρηματιστηριακά και τραπεζικά πλυντήρια των μητροπόλεων του καπιταλισμού. Το “ξέπλυμα βρόμικου χρήματος”,που στην πραγματικότητα δεν είναι για αυτούς ποτέ βρόμικο ήταν και είναι μια αγαπητή εργασία του καπιταλισμού από παλιά την οποία ποτέ δεν απαρνήθηκε,(σημ, πχ δείτε δουλεία ή πόλεμος του οπίου στην Κίνα). Οι πολιτικές ελίτ, υπηρέτες των συμφερόντων του καπιταλισμού – ανάλογα με την εποχή – χρησιμοποιούν το τέχνασμα των χριστιανών παπάδων που βαφτίζουν το κρέας ψάρι σε περιόδους νηστείας, βαφτίζουν τα κεφαλαιουχικά κέρδη σε νόμιμα και παράνομα, σε καθαρά και βρόμικα, θέλοντας να συσκοτίσουν το γεγονός ότι για τους κεφαλαιοκράτες η κερδοσκοπία και η εμπορευματοποίηση του συνόλου της ζωής πάνω στον πλανήτη είναι ο σκοπός ανεξάρτητα από τα μέσα, δηλαδή αν είναι βρόμικα ή καθαρά τα κέρδη.³

Ενώ η ανομολόγητη κρυφή επιθυμία των νέων και παλιών αφεντικών είναι η κινεζοποίηση των λαών και των εργαζομένων, δηλαδή με μηδέν δικαιώματα ( καταργώντας και αυτά τα ελάχιστα που κερδήθηκαν με αγώνες από τους προλεταρίους), μόνο υποχρεώσεις και εκτέλεση εντολών, με εξευτελιστικούς μισθούς, απάνθρωπες συνθήκες και ωράρια εργασίας. Όσοι εργαζόμενοι πετιούνται έξω από την παραγωγή είτε λόγω αναδιάρθρωσης σε άλλους παραγωγικούς τομείς, είτε περικοπής προσωπικού για μεγιστοποίηση των κερδών, είτε λόγω αυτοματοποίησης- ρομποτικής και όσοι δεν μπορούν να βρουν θέση στην λεγόμενη αγορά εργασίας αντιμετωπίζονται από το σύστημα σαν πλεονάζων πληθυσμός, (γιατί το σύστημα πλέων δεν έχει μεγάλη ανάγκη από εφεδρικούς παραγωγικούς στρατούς) τους μετατρέπει σε παρίες, σε υποπρολεταριάτο ή λούμπεν που λέγανε παλιά με μειωμένες ή καθόλου ελευθερίες και δικαιώματα αφού στην ουσία το σύστημα αναγνωρίζει μόνο τα δικαιώματα όσων μετέχουν στην παραγωγή και συνακόλουθα στην κατανάλωση.

Η αγοραστική -καταναλωτική δύναμη είναι το διαβατήριο της ελευθερίας που ιεραρχείται και κατανέμεται ανάλογα με αυτή την δύναμη, οι μη δύνασθε να αγοράσουν και να καταναλώσουν, οι σύγχρονοι παρίες, στην ουσία εξανδραποδίζονται με την έννοια ότι διαβιώνοντας στις παρυφές ή στον απόπατο αυτού του συστήματος και εξαρτώμενοι ως επί το πλείστον από ελεημοσύνες και φιλανθρωπία, καλούνται να απολέσουν ένα βασικό συστατικό της ελευθερίας που είναι η αξιοπρέπεια.

Σε ένα παλιό κείμενο είχα γράψει ( Μάρτης 2008)⁴ {… } Στο έμπα του νέου αιώνα του εκσυγχρονισμού, της τεχνολογίας και του μινιμαλιστικού κενού, της νεωτερικότητας όπως την ονομάζουν οι αστοί διανοούμενοι έχουμε να αντιμετωπίσουμε από τις εκδοχές της πολιτικής ολιγαρχίας, από την φιλελεύθερη και την σοσιαλ-φιλελεύθερη που κλίνουν όλο και περισσότερο προς τον αυταρχισμό, μέχρι τις θεοκρατικές δημοκρατίες τύπου Ιράν και τις λαϊκές δημοκρατίες τύπου Κίνας.

Η «νέα» παγκόσμια εποχή χαρακτηρίζεται από πολυποίκιλες κοινωνικο-οικονομικές συνιστώσες, που ο τρόπος της παραγωγικότητά τους κυμαίνεται από τον καπιταλισμό παλαιού τύπου «εντάσεως εργασίας», μέχρι τον καπιταλισμό νέου τύπου «εντάσεως κεφαλαίων», μεταπρατικές (ραντιέρικες) παλαιού τύπου μέχρι εμπορευματικές νέου τύπου, άντλησης κεφαλαίων από βρόμικες μολυσματικές βαριές βιομηχανίες παλαιάς τεχνολογίας. αλλά και από τη λεγόμενη «νέα οικονομία» γνώσης, πληροφορικής, υψηλής τεχνολογίας, πράσινης οικο- οικονομίας, χρηματιστηριακού και τραπεζικού κεφαλαίου. Χαρακτηρίζεται επίσης, από την «ανήθικη» οικονομία, λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικών, δουλεμπόριο γυναικών, παιδιών και οικονομικών μεταναστών.

Το παγκόσμιο, αλλά και σε κάθε κράτος χωριστά οικονομικό-κοινωνικό περιβάλλον, οι σχέσεις και ο τρόπος παραγωγής, χαρακτηρίζονται από τάσεις «εργασιακού μεσαίωνα» και «νεοφεουδαρχικής» συσσώρευσης κεφαλαίων και πλούτου των εταιριών με μορφές ολιγοπωλιακές και μονοπωλιακές, που όλο και περισσότερο συμπράττουν, συνενώνονται και συγχωνεύονται σε πολυεθνικά καρτέλ λόγω του ανταγωνισμού. Τα πολυεθνικά καρτέλ αυτά, τείνουν να επηρεάζουν με σκοπό να καθορίζουν προς όφελος τους σε πλανητική κλίμακα τις πολιτικές εξελίξεις και τα πολιτικο -κοινωνικά συστήματα.{…}

{…} «Όλα είναι εμπόριο και συναλλαγή και τα υλικά και τα άυλα, πουλήστε και τον αέρα που αναπνέουμε», αρκεί να επιφέρουν κέρδος και κυριαρχία η οποία καταμερίζεται και ιεραρχικοποιείται ανάλογα με την θέση του καθενός στο σύστημα του «λαϊκού καπιταλισμού» ενώ η ανομολόγητη κρυφή επιθυμία των νέων και παλιών αφεντικών είναι η κινεζοποίηση των λαών και των εργαζομένων, δηλαδή μηδέν δικαιώματα, μόνο υποχρεώσεις και εκτέλεση εντολών, με εξευτελιστικούς μιστούς και απάνθρωπες συνθήκες εργασίας.

Έτσι στις μέρες μας, και κύρια στην καπιταλιστική Δύση που κομπάζει για την δημοκρατικότητά της, αποκαλύπτεται και η τελευταία αυταπάτη και ο μύθος για την «δημοκρατία» του λαού. Αποκαλύπτεται το ψεύδος ότι εκφράζει την θέλησή του και επιλέγει τα πρόσωπα και τα πολιτικά προγράμματα μέσα από τις εκλογές. Και ότι το κοινοβούλιο είναι ο εκφραστής της λαϊκής κυριαρχίας όπου μέσα σε αυτό παίρνονται οι αποφάσεις, ενώ στην ουσία πρέπει να μιλάμε για την δημοκρατία καθ΄ υπαγόρευση των πολυεθνικών εταιριών, των «αόρατων» μετόχων και των στρατηγικών επενδυτών. Τα «σύγχρονα» πολιτειακά συστήματα, νεοφιλελεύθερα, σοσιαλιστικά, θεοκρατικά είναι ολιγαρχικά, είναι άδικα, κοινωνικά ανάλγητα και ληστρικά. Τείνουν προς το μονοσήμαντο, την ομοιομορφία, το μονοδιάστατο, τη στρατιωτικοποίηση της ζωής και τον ολοκληρωτισμό.{…}

Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Χαγκεκ μέντορα του Φρίντμαν για το πόσο φίλοι της ελευθερίας ήταν οι γκουρού του νεοφιλελευθερισμού. Επισκέφθηκε κάμποσες φορές τη Χιλή τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, επί δικτατορίας Αουγκούστο Πινοσέτ, οικονομικοί σύμβουλοι του οποίου διετέλεσαν τα διαβόητα «παιδιά του Σικάγου», μαθητές του Χάγκεκ και του οπαδού του, Μίλτον Φρίντμαν. Σε μια συνέντευξη σε Χιλιανό δημοσιογράφο, ο Χάγκεκ είχε δηλώσει αναδεικνύοντας τις πιο ενδόμυχες σκέψεις του , οι οποίες έγιναν και σκέψεις – πράξεις της παγκόσμιας πολιτικής ελίτ και οδηγούν στον ολοκληρωτισμό : «Προσωπικά προτιμώ έναν φιλελεύθερο δικτάτορα από μια δημοκρατική κυβέρνηση χωρίς (οικονομικό) φιλελευθερισμό».

Εντυπωσιασμένος από τις επιδόσεις των «παιδιών του Σικάγου», έστειλε το 1981 επιστολή στη Θάτσερ, με την οποία της συνιστούσε να χρησιμοποιήσει τη Χιλή ως πρότυπο για τη ριζική αναδόμηση της Βρετανίας. Κλείνοντας τη σημείωση λέμε ότι η λοξή ματιά των φίλων της ελευθερίας προς την απολυταρχία και τον ολοκληρωτισμό δεν είναι κάτι καινούργιο, η ιστορία επαναλαβαίνεται αμείλικτα για όποιον δεν θέλει να δει ότι οι φιλελεύθεροι νέοι και παλιοί είναι τόσο φίλοι της ελευθερίας που δεν δίστασαν να στηρίξουν τον φασισμό – ναζισμό ως μπίζνες και φυσικά πολιτικά όταν είδαν ότι κινδύνευαν τα συμφέροντα τους από την προλεταριακή επανάσταση.

Οι Αμερικάνικες και  Ευρωπαϊκές πολιτικες ελίτ , φιλελεύθερες , δημοκρατικές σε αγαστή συνεργασία με τις πολυεθνικές δεν δίστασαν να οργανώσουν και να στηρίξουν στρατιωτικά δικτατορικά καθεστώτα σε όλο τον κόσμο, στην Ελλάδα, και την Λατινική Αμερική. Τώρα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η υπερεθνική δυτική ελίτ, φιλελεύθερη δημοκρατική, δεν διστάζει να συνεργάζεται με στυγνά θεοκρατικά καθεστώτα όπως της Σαουδικής Αραβίας ή την συνεργασία και τον εξοπλισμό φονταμενταλιστικών ισλαμο φασιστικών οργανώσεων. Εδώ χρειάζεται να αναφωνήσουμε με ενθουσιασμό. Πόσο φίλοι της ελευθερίας είστε στα αλήθεια;!

2. Οι στατιστικές του αίσχους, ποιοι και πώς βγάζουν τα δισεκατομμύρια;

Η πρόσφατη έκθεση World Wealth Report του ινστιτούτου ερευνών της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse, μας έδινε μια είδηση εντυπωσιακή: Το 0,7% του πληθυσμού κατέχει το 41% του παγκόσμιου πλούτου. 85 άτομα κατέχουν παραπάνω εισοδήματα από 3,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους.

Η παγκόσμια πυραμίδα του πλούτου

Η έκθεση World Wealth Report, αναφέρεται στον πλούτο (wealth), όπως ορίστηκε παραπάνω και μας λέει διάφορα ενδιαφέροντα πράγματα.

• Παρ΄ όλο που η παγκόσμια οικονομία συνεχίζει να παραπαίει, ο πλούτος αυξάνεται, και μάλιστα με ταχύτητα. Σύμφωνα με αυτήν, ο παγκόσμιος πλούτος προσέγγισε φέτος νέα επίπεδα ρεκόρ στα 241 τρισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 4,9% σε σχέση με πέρυσι. Σημειώστε ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ είναι περίπου 60 τρις.

• Η αύξηση αυτή δεν διαχέεται προς όλους τους πολίτες αυτού του πλανήτη. Έτσι, το πλουσιότερο 10% του ενήλικου πληθυσμού της Γης έχει σήμερα στην κατοχή του το 86% του παγκόσμιου πλούτου.

• Στην κορυφή της πυραμίδας του πλούτου βρίσκονται 32 εκατομμύρια άνθρωποι, μόλις το 0,7% του παγκόσμιου πληθυσμού ενηλίκων, που κατέχει το 41% του παγκόσμιου πλούτου.

• Στον αντίποδα, στη βάση της πυραμίδας, βρίσκονται περί τα 3,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι, περισσότεροι από τα 2/3 του ενήλικου πληθυσμού της Γης, οι οποίοι έχουν ατομική περιουσία μικρότερη των 10.000 δολαρίων. Ο συνολικός πλούτος αυτής της ομάδας προσεγγίζει τα 7,3 τρισ. δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί μόλις στο 3% του συνολικού πλούτου στη Γης.

• Αίσθηση προκαλούν ακόμη και τα όσα περίεργα διαπιστώνει η έκθεση για την Ελλάδα. Έτσι παρ’ ότι η οικονομία βρίσκεται στον 6ο χρόνο ύφεσης, η έρευνα υποστηρίζει ότι ο μέσος πλούτος στη χώρα μας αυξήθηκε κατά 9,9% σε σχέση με το 2012. Παράξενα πράγματα;

Να υπερδιπλασιάσει την περιουσία της τα τελευταία 5 χρόνια – παρά την κρίση – κατάφερε η οικονομική ελίτ ανά τον κόσμο σύμφωνα με έρευνα της Wealth-X που δείχνει ότι οι δισεκατομμυριούχοι παγκοσμίως έχουν φθάσει τον αριθμό-ρεκόρ των 2.170 ατόμων. Σύμφωνα, ωστόσο, με άλλη πρόσφατη έρευνα της ίδιας εταιρείας, οι πλούσιοι Έλληνες αύξησαν την περιουσία τους κατά 20%, με 505 πολίτες να έχουν περιουσία άνω των 30 εκατ. ευρώ.

Τα στοιχεία της δεύτερης αυτής έρευνας για τα περιουσιακά στοιχεία των πλουσίων, που είχε δημοσιοποιήσει η Wealth-X τον περασμένο Σεπτέμβριο, προκαλούν αίσθηση. Σύμφωνα με αυτήν, η οικονομική ελίτ στις χώρες που βρίσκονται στη «δίνη» της ευρωκρίσης είδε τις περιουσίες της να αυξάνονται.

Ειδικότερα για την Ελλάδα, η οποία διανύει αισίως τον έκτο χρόνο ύφεσης, η έρευνα καταγράφει 505 πολίτες με περιουσία που υπερβαίνει τα 30 εκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για μία αύξηση της τάξεως του 11%. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι πιο πλούσιοι Έλληνες κατόρθωσαν μάλιστα να αυξήσουν τη συνολική τους περιουσία κατά 20%.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας της Wealth – X η παγκόσμια οικονομική ελίτ παραμένει αλώβητη. Η μελέτη δείχνει επίσης ότι 810 άτομα έγιναν δισεκατομμυριούχοι από το 2009, όταν είχε ήδη ξεσπάσει η κρίση. Οι δισεκατομμυριούχοι ανέρχονται πλέον στον αριθμό – ρεκόρ των 2.170, με τα συνολικά τους περιουσιακά στοιχεία να έχουν υπερδιπλασιαστεί κατά την περασμένη πενταετία, από 3,1 τρισ. δολάρια σε 6,5 τρισ. δολάρια, ποσό αρκετό για να χρηματοδοτηθεί ο προϋπολογισμός των ΗΠΑ μέχρι το 2024 και μεγαλύτερο από το ΑΕΠ κάθε χώρας, πλην των ΗΠΑ και της Κίνας.

Μεταξύ των χωρών που απέκτησαν περισσότερους δισεκατομμυριούχους είναι και η Γερμανία, με συνολικά 148 κροίσους, τη στιγμή που στις ΗΠΑ καταγράφονται 515 και στην Κίνα 157 δισεκατομμυριούχοι. Το 19% των Γερμανών με περιουσία άνω του ενός δισ. δολαρίων είναι γυναίκες.

Ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων αυξάνεται και εξαπλώνεται σε όλο τον πλανήτη. Την ίδια ώρα η ανισοκατανομή του πλούτου εκτινάσσεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Η φετινή λίστα των 1.426 δισεκατομμυριούχων του Forbes αποκαλύπτει – σύμφωνα με ανάλυση του Καθηγητή Παγκόσμιας Ανάπτυξης Robin Broad και του διευθυντή του Ινστιτούτου Πολιτικών ερευνών (inequality.org) John Cavanagh – μια μεγάλη στροφή στη χαρτογράφιση των κρατούντων τον πλούτο και επομένως την εξουσία στον κόσμο. Η αλλαγή αυτή χαρακτηρίζεται ως παρακμή της Δύσης και άνοδος των υπολοίπων (Decline of the west and rise of the rest).

Οι ημέρες που οι αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι αντιπροσώπευαν πάνω από το 40% της σχετικής λίστας έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Τους ακολουθούσαν δε κατά πόδας η Δυτική Ευρώπη και η Ιαπωνία. Πλέον η Ασία φιγουράρει με 386 δισεκατομμυριούχους στη λίστα, 20 περισσότερους από αυτούς που έχει να επιδείξει η Ευρώπη συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας. Ο τρόπος που τα δισεκατομμύρια αλλάζουν χέρια προσφέρει σημαντικά στοιχεία για τον τρόπο που αλλάζει το πρόσωπο της εξουσίας παγκοσμίως αλλά της ανισότητας.

Στη λίστα του Forbes για το 2015 από τις εννέα χώρες – που φιλοξενούν πάνω από 30 δισεκατομμυριούχους η κάθε μία – μόνο τρεις είναι παραδοσιακά «ανεπτυγμένες»: οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Βρετανία. Την ίδια ώρα αμέσως μετά τις ΗΠΑ με τους 442 δισεκατομμυριούχους δεύτερη στη σχετική λίστα έρχεται η Κίνα με 122 δισεκατομμυριούχους. Το 1995 η Κίνα δεν είχε κανέναν δισεκατομμυριούχο. Η Ρωσία έρχεται στην τρίτη θέση με 110 κροίσους.

Οι δισεκατομμυριούχοι της Κίνας έχουν προσελκύσει κέρδη από κάθε πιθανή πηγή. Ο πλουσιότερος άνθρωπος της χώρας, Zong Qinghou, είναι ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης εταιρείας ποτών της χώρας. Οι Ρώσοι πάλι δραστηριοποιούνται και αποκομούν τα τεράστια κέρδη τους από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον ορυκτό πλούτο της χώρας με καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον.

Την ίδια ώρα η Τουρκία έχει τους περισσότερους (43) επιχειρηματίες στη λίστα από κάθε άλλη χώρα στην Ευρώπη με μόνη εξαίρεση την κραταιά Ρωσία και τη Γερμανία (58). Η Γερμανία είναι εξάλλου τέταρτη. Την ακολουθούν η Ινδία (55), η Βραζιλία (46), η Τουρκία (43), το Χονγκ Κονγκ (39), και η Βρετανία (38).

Προχωρώντας πέρα από τις εννέα κορυφαίες χώρες οι εκπλήξεις συνεχίζονται. Η Ταϊβάν έχει περισσότερους δισεκατομμυριούχους από τη Γαλλία. Η Ινδονησία έχει περισσότερους δισεκατομμυριούχους από την Ιταλία ή την Ισπανία. Η Νότια Κορέα έχει πλέον περισσότερους δισεκατομμυριούχους από την Ιαπωνία και την Αυστραλία.

Αυτή η ολοένα και διογκούμενη λίστα των δισεκατομμυριούχων έρχεται «πακέτο» με την αυξανόμενη ανισοκατανομή του πλούτου σε όλα έθνη της γης. Για παράδειγμα ο πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη είναι ο Carlos Slim στο Μεξικό. Η περιουσία του αγγίζει το 6,2% του ΑΕΠ του Μεξικό. Τρίτος στη λίστα ο βασιλιάς του λιανικού εμπορίου στην Ισπανία, Amancio Ortega, του οποίου ο πλούτος αγγίζει τα 57 δισ. δολάρια σε μια χώρα όπου πάνω από το ένα τέταρτο των ανθρώπων σήμερα είναι άνεργοι.

Μεταξύ των 12 δισεκατομμυριούχων των ΗΠΑ που βρίσκονται και εντός των 20 πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο είναι και μέλη δυο οικογενειών που σύμφωνα με το alternet.org, έχουν χρησιμοποιήσει τον τεράστιο πλούτο και την εξουσία τους για να επηρεάσουν ή να διαφθείρουν πολιτικούς. Οι Charles και David Koch είναι τα νούμερα έξι και επτά στον κόσμο. Οι εν λόγω επιχειρηματίες έχουν χρηματοδοτήσει όχι μόνο υποψήφιους της ακροδεξιάς αλλά και πολιτικές καμπάνιες που επέφεραν αρνητικές επιδράσεις στο περιβάλλον.

Αλλά πόσο έχουν αλλάξει οι αριθμοί τα τελευταία χρόνια; Πίσω στο 1995 μια εποχή διόγκωσης του πλούτου – αλλά και παράλληλης απορρύθμισης υπό τη διακυβέρνηση Κλίντον στις ΗΠΑ – ασκήθηκαν ισχυρές πιέσεις σε όλο το κόσμο για την απελευθέρωση και την ιδιωτικοποίηση των αγορών.

Το 1995, το Forbes κατέγραψε 376 δισεκατομμυριούχους στον κόσμο. Από αυτούς οι 129 ήταν στις ΗΠΑ. Το γεγονός ότι ο αριθμός τους αυξήθηκε σε 442 κατά τα επόμενα 18 χρόνια, αποτελεί μαρτυρία για το πως η φορολογική πολιτική και πολιτική απορρύθμισης υπό τους Κλίντον και Μπους αποδείχτηκαν τόσο ευνοϊκές για τους υπέρ – πλούσιους.

Τα στοιχεία, σύμφωνα με τους αναλυτές, δείχνουν μια χαρακτηριστική εικόνα της πτώσης των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ιαπωνίας τις τελευταίες δυο δεκαετίες και την άνοδο της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας και της Κίνας καθώς και της υπόλοιπης Ασίας. Επιπλέον αποδεικνύουν ότι οι χώρες στις οποίες πριν από είκοσι χρόνια το εισόδημα των πολιτών ήταν σχετικά ίσα κατανεμημένο, όπως στην Κίνα και στη Ρωσία, πέρασαν στην αντίπερα όχθη με την ανισοκατανομή να εκτινάσσεται.

Σε παγκόσμιο επίπεδο η ταχεία αύξηση των δισεκατομμυριούχων σε δεκάδες χώρες καταμαρτυρεί πως το κλίμα απορρύθμισης των δυο αυτών τελευταίων δεκαετιών επιτάχυνε την άνοδο των υπερ – πλουσίων ενώ οι εταιρείες διατηρούσαν τους μισθούς των εργαζομένων παγωμένους η τους μειώνουν.⁵

Τρεις ελληνικές παρουσίες συγκαταλέγονται στη λίστα του περιοδικού «Forbes» με τους δισεκατομμυριούχους ανά τον κόσμο, η οποία περιλαμβάνει τον αριθμό-ρεκόρ των 1.426 ονομάτων, με συνολική περιουσία 5,4 τρισ. δολ., αυξημένη σε σύγκριση με τα 4,6 τρισ. δολ. της λίστας . Πρόκειται για τον εφοπλιστή Σπύρο Λάτση, που κατάφερε φέτος να αναρριχηθεί στην 412η θέση, από την 464η θέση της περυσινής λίστας. Παρά την οικονομική ύφεση, η περιουσία του κ. Λάτση αυξήθηκε στα 3,3 δισ. δολ. (από 2,6 δισ. δολ. το 2012), καθώς στη διάρκεια της περυσινής χρονιάς ανέκαμψαν οι μετοχές των EFG International, Lamda Development και Hellenic Petroleum. Ο Αριστοτέλης Μυστακίδης της Glencore International αποτελεί το δεύτερο πλουσιότερο Ελληνα, ο οποίος φέτος βρίσκεται στην 527η θέση -με περιουσία 2,7 δισ. δολ.- από την 418η θέση της προηγούμενης λίστας (και περιουσία 2,8 δισ. δολ.). Η τριάδα με τους Ελληνες «κροίσους» ολοκληρώνεται με τον Φίλιππο Νιάρχο, που φέτος έχει υποχωρήσει στην 554η θέση, με περιουσία 2,6 δισ. δολ., ενώ στην περυσινή λίστα βρισκόταν στην 491η θέση με περιουσία 2,5 δισ. Δολ.⁶

3. Η κοιλιά και η συνείδηση

Παρόλη την τεράστια φτώχεια στις λεγόμενες υπό ανάπτυξη χώρες η την φτωχοποίηση μεγάλων πληθυσμιακών κομματιών στον λεγόμενο αναπτυγμένο κόσμο δεν διαφαίνονται εκείνες η συνθήκες για την υπέρβαση και ανατροπή αυτής της κατάστασης από τα πλυβιακες τάξης, γιατί η ανατροπή αυτής της τάξης πραγμάτων όπως και των παλιότερων δεν έχει να κάνη μόνο με ζητήματα κοιλίας , η καταπιεσμένη ανθρωπότητα αν δεν έχει να μεταβεί κάπου σε μια νέα κατάσταση δεν πάει πουθενά η εξεγείρετε και σαν αρτέμονας αναπαράγει αυτό που υπήρξε, έγραφα στην μπροσούρα «Οργάνωση και αγώνα για την αναρχία» το 2008:

{…} Ένας δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την εποχή μας όπου κανείς δε μένει, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο ανεπηρέαστος από αυτήν. Αυτό φυσικά ισχύει και για τους αναρχικούς ανεξάρτητα αν ιστορικά είναι δικαιωμένοι στην κριτική τους τόσο για την σάπια ρεφορμιστική σοσιαλδημοκρατία όσο και για την ριζοσπαστική εκδοχή της, τον μπολσεβικισμό. Η σοσιαλιστική προοπτική της ανθρωπότητας βούλιαξε στους παγωμένους βάλτους της Σιβηρίας και από προοπτική ευτοπίας, έγινε δυστοκία και χίμαιρα στα μάτια των προλετάριων της σημερινής εποχής, ενώ ο ρεπουμπλικανικός νεοφιλελευθερισμός μάς έχει μετατρέψει σε μικροϊδιοκτήτες της αθλιότητας και παθητικές ιδιωτικοποιημένες πληθυσμιακές στοίβες οπαδών – ψηφοφόρων – καταναλωτών.

Το χάσιμο της έννοιας της «society will» (κοινότητας θελήσεων), είναι που δυσκολεύει εμάς και τους προλετάριους της σημερινής εποχής στη συλλογική μας συγκρότηση. Είναι περισσότερο το χάσιμο του ονείρου για μια κοινωνία προς το ανθρωπινότερο, δηλαδή της πίστης ότι μπορεί να υπάρξει μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και κυριαρχία από άνθρωπο σε άνθρωπο, και λιγότερο οι λύσεις που προσφέρει ο καπιταλισμός που σχίζουν την κοινότητά μας. Πόσο μάλλον, από τη στιγμή που ο κοινωνικός δαρβινισμός «ο πόλεμος όλων εναντίον όλων», δηλαδή ο ανταγωνισμός και ο ατομικισμός του «ο σώσον εαυτό σωθήτο» έχουν γίνει καθολικά καθημερινά φαινόμενα.

Ο νεοφιλελευθερισμός δεν επικράτησε μέσα από καμιά ηρωική μάχη για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έδωσε καμιά τέτοια μάχη. Ήρθε και θρονιάστηκε στην παρακμή των σοσιαλιστικών ιδεών από τη στιγμή που αυτές έγιναν μπολσεβίκικη σταλινική εκδοχή, και στη ρεφορμιστική του έκδοση σοσιαλ-φιλελευθερισμός. Αν αναλυθεί αυτό το ζήτημα κάτω από άλλη σκοπιά (κάτι που δεν είναι του παρόντος), θα αναδειχθεί η εκπληκτική ομοιότητα και των δυο συστημάτων (δυτικό ανατολικό) τόσο ως προς την απολυταρχική πυραμιδοειδή, πλατωνικού τύπου πολιτεία τους, όσο και στο πόσο ιδιωτικές είναι αυτές οι κοινωνίες. Γιατί όσο πιο δεσποτικά, ολοκληρωτικά διαμορφώνεται η κοινωνική ζωή από τις άρχουσες ελίτ, τόσο πιο πολύ κατατρώνε τη δημόσια σφαίρα.

Το κράτος και τα αφεντικά ζουν σε βάρος του δημοσίου, δηλαδή της κοινωνίας. Σε αυτό ο μπολσεβίκικος ολοκληρωτισμός όσο και ο νεοφιλελεύθερος ολοκληρωτισμός της αγοράς, δε διαφέρουν παρά μόνο στις εκφάνσεις. {…}

{…} Εάν ο σοσιαλισμός είναι σε κρίση, αναφέρει ο Γουώρντ, αυτό συμβαίνει «ακριβώς επειδή το παγκόσμιο σοσιαλιστικό κίνημα προσανατολίστηκε προς τη διεύρυνση της κρατικής εξουσίας και όχι προς τον περιορισμό της». Η χρεοκοπία σε πλανητική κλίμακα της μαρξιστικής ιδεολογίας και γενικότερα του κρατικού πνεύματος του σοσιαλισμού είχε ως μία από τις πιο πρόσφατες συνέπειές της την αναβίωση του φιλελευθερισμού, που διαβρώνει προοδευτικά όχι μόνο τις εδώ και δεκαετίες κοινωνικές κατακτήσεις των λαϊκών τάξεων, αλλά και την ίδια την ιδέα της δημόσιας υπηρεσίας.

Η ελευθεριακή – αναρχική σκέψη οφείλει να επαναδιατυπώσει ένα κοινοτικό πρόταγμα, έτσι ώστε «ο έλεγχος της κοινότητας, εάν και όταν καταστεί αποτελεσματικός, να αποτελέσει μια συντριπτική πρόκληση όχι μόνο για την κυβέρνηση, αλλά και για τους διαχειριστές του κεφαλαίου και της οικονομίας». Ο «νέος» αναρχισμός οφείλει να στηρίξει τη «συλλογική δράση ως εναλλακτική λύση απέναντι στην ιδιωτικοποίηση ή στην κρατική ρύθμιση».

Η κοινοτική ιδέα του αναρχισμού θα μπορέσει να έχει μια πραγματική δυνατότητα εφαρμογής σε ευρεία κλίμακα, μόνο στο μέτρο που τα νέα αντιφιλελεύθερα κινήματα θα είναι ικανά να θέσουν υπό αμφισβήτηση τα δόγματα της αριστεράς του κράτους: «Είναι πέραν κάθε αμφισβητήσεως, ότι τον επόμενο αιώνα τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής αλληλεγγύης και της αλληλοβοήθειας πρέπει να επανεξεταστούν, προκειμένου να δημιουργηθεί μία κοινωνία πρόνοιας πάνω στα ερείπια του κράτους πρόνοιας».

Η εναλλακτική λύση απέναντι στην κρίση του κοινωνικού κράτους δεν μπορεί λοιπόν παρά να προέλθει από μία σύγχρονη ανάγνωση της κοινοτικής παράδοσης του αναρχισμού: η «κοινωνία της πρόνοιας», όπως την αποκαλεί ο Γουώρντ, οφείλει να είναι αποκεντρωμένη και οργανωμένη πάνω σε ελευθεριακές, αμεσοδημοκρατικές, συνομοσπονδιακές βάσεις. {…}

4. Η αθλιότητα της φιλανθρωπίας

 Του Κιμπι

Στη λέξη φιλανθρωπία υπάρχει μια βαθιά αντίφαση, στα όρια του οξύμωρου. Ο άνθρωπος είναι απλώς άνθρωπος, δεν μπορεί να είναι φιλάνθρωπος. Όπως ο λύκος δεν μπορεί να είναι φιλόλυκος, ούτε η κότα φιλόκοτα και ο σκύλος φιλόσκυλος. Ο σκύλος, ναι, μπορεί να είναι φιλάνθρωπος, ως το κατεξοχήν κατοικίδιο που έχει μια σχεδόν αυτοκαταστροφική προσκόλληση στο είδος μας. Η κότα δεν θα μπορούσε να είναι ποτέ φιλάνθρωπη, αν είχε μια ελάχιστη επίγνωση του προορισμού της ως σούπας ή κοκκινιστής. Η γάτα, αν και εξίσου προσκολλημένη στον άνθρωπο και τα ενδιαιτήματά του, δεν είναι φιλάνθρωπη.

Είναι απλώς φίλαυτη. Κι επειδή αγαπάει τον εαυτό της περισσότερο από οτιδήποτε άλλο- αν μπορεί να αποκληθεί αγάπη το ένστικτο αυτοσυντήρησης που έχει κάθε ον-, συμβιβάζεται με την αναγκαστική συνύπαρξή της με τον άνθρωπο. Είναι μια κατεξοχήν φιλόγατα που συνδέεται με μνημόνιο κατανόησης με τον άνθρωπο, αν υποθέσουμε ότι η βάση της συνύπαρξής της μ’ αυτόν είναι να πιάνει ποντίκια ή να προσφέρει το σώμα της στην ανθρώπινη ανάγκη για τρυφερότητα και χάδι.

Ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι φιλάνθρωπος. Μπορεί να είναι φιλόζωος ή ζωόφιλος – ας μην μπλέξουμε με την αυθεντική έννοια των δυο ταυτόσημων λέξεων, ποια σημαίνει την αγάπη για τη ζωή και ποια για τα ζώα. Φιλάνθρωπος μπορεί να είναι μόνον ο άνθρωπος που θεωρεί πως μόνος αυτός -άντε, και μερικοί ακόμη φίλοι, συγγενείς, άτομα της τάξης του, της αισθητικής του, της ιδεολογίας του- έχει ξεφύγει από την κατάσταση του ζώου και αντιμετωπίζει τους άλλους του είδους του ως ζώα, που έχουν την ανάγκη της φιλανθρωπίας του (ή της ζωοφιλίας του) και του οφείλουν ευγνωμοσύνη γι’ αυτήν.

Ακόμη κι αν αποδεχθεί κανείς τη χριστιανική αντίληψη της φιλανθρωπίας, πρέπει να εκκινήσει από τη βάση της, που είναι η φιλαυτία. «Αγάπα τον πλησίον σου ως σεαυτόν», λέει το ευαγγελικό πρόταγμα.

Αλλά αυτό προϋποθέτει, πρώτον, να αγαπάς τον εαυτό σου. Δεύτερον, να αντιλαμβάνεσαι τον εαυτό σου σε μια κατάσταση ισότητας με τον πλησίον. Τρίτον, να νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε μια ενότητα με τον πλησίον. Δηλαδή, να αντιλαμβάνεσαι την ανθρώπινη φύση σου, έτσι όπως την αντιλαμβανόταν ο Hobbes στον «Λεβιάθαν» του: «Η φύση έχει κάνει σε τέτοιο βαθμό τους ανθρώπους ίσους ως προς τις ικανότητες του σώματος και του νου, ώστε (…) η διαφορά των ανθρώπων δεν είναι τόσο αξιοσημείωτη που να μπορεί κανείς να αξιώνει για τον εαυτό του οποιοδήποτε ωφέλημα το οποίο κάποιος άλλος να μη μπορεί εξίσου καλά να το αξιώσει».

Η φιλανθρωπία είναι η άλλη όψη της έκπτωσης από τη φυσική κατάσταση ισότητας. Πριν γίνουμε «φιλάνθρωποι», έχουμε αποδεχθεί το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι είναι κατώτεροι από μας, έχουν χάσει ωφελήματα που για μας είναι αυτονόητα ή φυσικά: το σπίτι τους, μια πατρίδα, ένα αξιοπρεπές εισόδημα, μια δουλειά. Έχουμε, δηλαδή, αποδεχθεί μια αφύσικη κατάσταση ανισότητας. Στην οποία μπορεί και να έχουμε συμβάλει. Με την απληστία μας, την ανοχή μας ή τη σιωπή μας.

Σιχαίνομαι τη φιλανθρωπία. Έστω κι αν σπάνια αντιστέκομαι στον πειρασμό ν’ αγοράσω ένα πακέτο χαρτομάντιλα από τα φανάρια, να υποστώ το καθάρισμα του παρμπρίζ του αυτοκινήτου ή να δώσω στο αποστεωμένο «τζάνκι» το ευρώ με το οποίο υποτίθεται θα αγοράσει τυρόπιτα και δεν θα τσοντάρει για την επόμενη δόση του. Εξαγοράζω τις τύψεις μου για το γεγονός ότι εγώ ακόμη είμαι «εντός», όταν τόσοι άλλοι είναι «εκτός», όπως οι χριστιανοί με τον οβολό τους θαρρούν ότι διαγράφουν μια από τις αμαρτίες τους και κερδίζουν ένα μέτρο στον μαραθώνιο προς τον παράδεισο. Είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας. Διόλου αθώα και ανιδιοτελής, πρέπει να ομολογήσω.

Αλλά η οργανωμένη βιομηχανία φιλανθρωπίας, στην οποία συνωθούνται θύτες και θύματα, μου είναι απεχθής. Είναι μια κολοσσιαία απάτη. Ανοίγεις το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, την εφημερίδα κι είσαι μπροστά σε μια παρέλαση δημίων που περιθάλπουν τα θύματά τους λίγο πριν τα καρατομήσουν. Ή και έπειτα απ’ αυτό. Άλλος μαζεύει ρούχα, άλλος λεφτά, άλλος φάρμακα, άλλος τρόφιμα, αφού πρώτα έγδυσε, ξάφρισε, αρρώστησε και άφησε νηστικό τον αποδέκτη της αλληλεγγύης του. «Όλοι μαζί μπορούμε», «κανείς μόνος του στην κρίση». Γιατί δεν επεδείκνυαν προληπτικά την αλληλεγγύη τους, πριν η κρίση ξεβράσει τα θύματά της στο περιθώριο; Τι είπαν και τι έκαναν όταν περικόπτονταν οι μισθοί, όταν οι συντάξεις έπεφταν στα όρια της πείνας, όταν θερίζονταν τα προνοιακά επιδόματα, και μάλιστα με το ανάθεμα της επαίσχυντης εύνοιας σε «κηφήνες», όταν το ΕΣΥ και τα Ταμεία λεηλατούνταν, όταν η τρόικα πετσόκοβε το ανάπηρο κοινωνικό κράτος κι όταν η μνημονιακή ύφεση πλημμύριζε με λουκέτα και ανέργους τα οικονομικά ερείπια; Σε ποιο μέτρο κοινωνικής καταστροφής λένε «όχι» ακόμη και σήμερα οι πρωταθλητές της φιλανθρωπίας; Το αντίθετο ακριβώς συνέβη και συμβαίνει. Οι φανατικότεροι φιλάνθρωποι είναι οι κάτοχοι του μνημονιακού πρωταθλήματος.

Αυτό θα μπορούσε λαϊκά να εκφραστεί και ως εξής: «Να σε κάψω, Γιάννη, να σ’ αλείψω λάδι». Ή «πρώτα μας χέζουν και μετά μας σκουπίζουν».Σας ακούγεται χυδαίο; Όμως, δεν είναι πιο χυδαίο να απαιτούν την αναδιανομή της δυστυχίας των θυμάτων επειδή τους είναι αδιανόητη η αναδιανομή του πλούτου των θυτών; Δεν είναι πιο χυδαίο να απαιτούν να οικοδομηθεί στα ερείπια του κοινωνικού κράτους που οι ίδιοι κατεδάφισαν ένα εθελοντικό υποκατάστατό του; Δεν είναι πιο χυδαίο οι χρυσοδάκτυλοι της διαπλοκής και του πλιάτσικου στον κοινωνικό πλούτο να διαγκωνίζονται σε «μαραθώνιους της αλληλεγγύης»; Η κοινωνία δεν χρειάζεται «ανιματέρ» του ανθρωπισμού, ούτε «σελέμπριτι» του πλούτου και της «γκλαμουριάς» για να αφυπνιστούν τα ανθρωπιστικά ανακλαστικά της. Χρειάζεται μηχανισμούς εξάλειψης της φτώχειας, της ανισότητας και της περιθωριοποίησης. Συζητάει κανείς γι’ αυτό; Όχι. Αλλά, όταν θεωρείται αδιανόητο να μείνει ανεξόφλητος ο ομολογιούχος -κατά κανόνα μέλος του πλουσιότερου 1% του παγκόσμιου πληθυσμού που ευθύνεται για την εξαθλίωση του φτωχότερου 30%- και αυτονόητο να «κουρευτεί» ο συνταξιούχος των 600 ευρώ, το αποτέλεσμα είναι θα είναι αυξάνονται επικίνδυνα οι επαίτες και αποδέκτες της φιλανθρωπίας. Κι είναι μάλλον απίθανο να εξαγοραστούν η επικινδυνότητα και η σιωπή τους με τα ψίχουλα της επαιτείας.

Αλλά η βιομηχανία της φιλανθρωπίας προτιμά ακριβώς αυτό: να καταστήσει τους ανθρώπους, ακόμη και τους φτωχότερους και δυστυχέστερους, συνενόχους της φτώχειας και της δυστυχίας τους. Να τους πείσει ότι οι αναξιοπαθούντες πλησίον τους είναι θύματα μιας «φυσικής ανισότητας», εξίσου ακατανίκητης με τις θεομηνίες ή τις φυσικές καταστροφές. Έτσι, δεν αγαπούν τον πλησίον τους ως σε αυτόν. Απλώς, τον οικτίρουν και τον απομακρύνουν σε απόσταση ασφαλείας. Τον αντιμετωπίζουν ως απειλή που πρέπει να εξευμενιστεί. Κατ’ ουσίαν τον μισούν γιατί υπάρχει, παρ’ ότι η εξαθλίωση του άλλου είναι προϋπόθεση της δικής τους -υπαρκτής ή φανταστικής- ευδαιμονίας, καθιστώντας τη φιλανθρωπία μια αυθεντική μισανθρωπία.Να μια ακραία αλλά αυθεντική εκδοχή της μισάνθρωπης φιλανθρωπίας: ο Τζορτζ Σόρος, από τους πλουσιότερους και πιο αδίστακτους κερδοσκόπους στον κόσμο, άμεσα υπεύθυνος εκτεταμένων ανθρωπιστικών καταστροφών που προκάλεσε το παιχνίδι του με τα νομίσματα, τις μετοχές ή τα εμπορεύματα, είναι και «ιδιοκτήτης» ενός από τα μεγαλύτερα δίκτυα «φιλανθρωπίας» στον κόσμο. Αν κάθε χρόνο εκπονεί και κάποιου είδους ισολογισμό των αλληλοαναιρούμενων δράσεών του, με τη φιλοδοξία να ισοσκελίσει τα μεγέθη της καταστροφής και της σωτηρίας, υποθέτω ότι θα τρομάζει κι ο ίδιος με το τερατώδες έλλειμμα στο ισοζύγιο του οίκτου του.

5. Η Αλληλεγγύη

«Δεν πιστεύω στη φιλανθρωπία, πιστεύω στην αλληλεγγύη. Η φιλανθρωπία είναι κατακόρυφη, άρα είναι ντροπιαστική. Πηγαίνει από πάνω προς τα κάτω. Η αλληλεγγύη είναι οριζόντια. Σέβεται τον άλλο και μαθαίνεις από αυτόν. Έχω πολλά να μάθω από άλλους ανθρώπους». Εδουάρδο Γκαλεάνο

Η Φιλανθρωπία και η αλληλεγγύη είναι δύο ριζικά αντίθετες και ασυμβίβαστες καταστάσεις: Φιλοσοφικά, Ιδεολογικά, Πολιτικά (πρακτικά).

Φιλανθρωπία: Ζητά τη λύση των κοινωνικών προβλημάτων του ανθρώπου από τα χέρια της εξουσίας και του χρήματος καλλιεργώντας τη μοιρολατρία και την παθητικότητα, υποκαθιστώντας την κοινωνική αυτενέργεια και τη συλλογική αγωνιστικότητα από την κτηνώδη κερδοσκοπική απληστία των «φιλάνθρωπων» και της εξουσίας τους: Δουλεία…

Αλληλεγγύη: Στον αντίποδα της φιλανθρωπίας η Αλληλεγγύη θέτει τη λύση των κοινωνικών προβλημάτων του ανθρώπου στη συλλογική πράξη: Στην ίδια την αυτενέργεια και αυτό-οργάνωση του λαού. Δηλαδή συμβάλει στην ανάπτυξη της πολιτικής συνείδησης και της αγωνιστικότητας, καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση και τη θέληση για αγώνα ενάντια στους ληστές και δήμιους («φιλάνθρωπους»), καθώς και ενάντια στους μηχανισμούς εξουσίας των ληστών και δήμιων… μέσα από το αδιαίρετο αξιακό τρίπτυχο, αυτό της, ελευθερίας – ισότητας – αλληλεγγύης.

6. Ναι στην Αλληλεγγύη μας, όχι στην «φιλανθρωπία» τους

(του Νίκου Μπογιόπουλου⁷)

«Το έγκλημα είναι τόσο μάταιο όσο και η φιλανθρωπία» (Ευγένιος  Ιονέσκο)

Η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου καθώς φιλοξενήθηκε σε περίοπτη θέση στα διεθνή Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης: Ο ιδρυτής του «Facebook», ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, κατέκτησε την κορυφή στη λίστα των «φιλανθρώπων» του πλανήτη μέσα στο 2013. Ο κ.Ζούκερμπεργκ μετά της συζύγου του, σύμφωνα με τους «Financial Times», έκαναν την χρονιά που έφυγε «φιλανθρωπίες» ύψους 990 εκατομμυρίων δολαρίων. Εν τω μεταξύ στον κόσμο που η «φιλανθρωπία» των Ζούκερμπεργκ διαφημίζεται τόσο αφειδώλευτα, κάθε μέρα πεθαίνουν 50.000 άνθρωποι λόγω πείνας, λόγω ασιτίας, λόγω φτώχειας. Αλλά ο θάνατος 35 ανθρώπων κάθε λεπτό της ώρας – λόγω φτώχειας – δεν θεωρείται εξίσου σημαντική είδηση με την «φιλανθρωπία» του κ. Ζούκερμπεργκ…

Μια ακόμα είδηση που δεν είχε αντίστοιχη προβολή με την «φιλανθρωπία» του κ.Ζούκερμπεργκ είναι εκείνη που αφορά τη θηριώδη αύξηση της περιουσίας του κ.Ζούκερμπεργκ. Μέσα στο 2013, έκτη χρονιά της εντεινόμενης οικονομικής κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο, ο κ.Ζούκερμπεργκ αποκόμισε κέρδη ύψους 10 δισ. δολαρίων. Το σύνολο δε της περιουσίας του υπολογίζεται πλέον στα 19 δισ. δολάρια. Δηλαδή μέσα στο 2013 τα δισεκατομμύρια του κ.Ζούκερμπεργκ αυξήθηκαν κατά 112%. (Σημείωση: οι 100 υπερδισεκατομμυριούχοι «Ζούκερμπεργκ» του πλανήτη έφτασαν το 2013 να κατέχουν περιουσία που ξεπερνά σε μέγεθος ολόκληρο το ΑΕΠ της Γερμανίας!)…

Ας πάμε τώρα σε έναν άλλον «φιλάνθρωπο» που έχει βγει χρόνια πριν από τον κ. Ζούκερμπεργκ στο κουρμπέτι, στον κ.Μπίλ Γκέιτς της «Microsoft». Έλεγε σε μια συνέντευξή του στο «Βήμα» τον Ιανουάριο του 2008:  «Οι δυνητικές εφαρμογές τουδημιουργικού καπιταλισμού περιορίζονται μόνο από τα όρια της φαντασίας μας. Αν μπορέσουμε να βρούμε προσεγγίσεις που απαντούν στις ανάγκες των φτωχών με τρόπο που γεννούν κέρδος και αναγνώριση στις επιχειρήσεις, θα έχουμε βρει μια αυτοσυντηρούμενη μέθοδο για τη μείωση της φτώχειας. Μια παθιασμένη προσπάθεια να ανταποκριθούμε στην πρόκληση μπορεί να μας βοηθήσει να αλλάξουμε τον κόσμο».⁸

Η παραπάνω φράση του Μπιλ Γκέιτς είναι αποκαλυπτική μιας και φωτίζει περίφημα τα ευγενή κίνητρα της «φιλανθρωπίας» όχι του Γκέιτς και του Ζούκερμπεργκ ως πρόσωπα, αλλά των Γκέιτς και των Ζούκερμπεργκ ως τάξη. Ο «φιλάνθρωπος» και «δημιουργικός καπιταλισμός» τους, στον οποίο αναφέρεται ο Γκέιτς, δεν είναι παρά το παρασύνθημα του «δημιουργικού» κυνισμού με τον οποίο η πλουτοκρατία προσεγγίζει τη γενικευμένη φτώχεια – την οποία η ίδια προκαλεί στον κόσμο (μια ματιά στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής, εκεί που η «Microsoft» κατασκευάζει τα «γκατζετάκια» της, πείθει). Και την προσεγγίζει ως τη μεγαλύτερη φλέβα αναπαραγωγής και αύξησης της κερδοφορίας της. Όπως βλέπουμε ο κύριος «Microsoft», που κατείχε πριν τον Ζούκερμπεργκ τα πρωτεία της «φιλανθρωπίας», περιγράφοντας γλαφυρά τη «φιλανθρωπία» της τάξης του, δεν κρύβει λόγια σχετικά με την «ικανότητα» του καπιταλισμού να γεννά τη φτώχεια. Και μέσα από αυτήν να πολλαπλασιάζει τα κέρδη των πολυεθνικών. Που αξιοποιούν τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας σαν πατέντα του ιδιοτελούς χρηματιστικού τους θησαυρισμού και όχι φυσικά ως πηγή παραγωγής και διανομής του κοινωνικού οφέλους. Και τούτο στο όνομα της «καταπολέμησης», στο όνομα της «μείωσης» της φτώχειας!

Φυσικά δεν έχουμε (ούτε θα μπορούσαμε να έχουμε) τίποτα το προσωπικό με τον κ.Γκέιτς ή τον κ. Ζούκερμπεργκ. Έχουμε, όμως, σαφέστατη πολιτική διαφωνία με την κάθε «φιλάνθρωπη» κυρία ή κύριο που αφού έχουν χορτάσει το παντεσπάνι και τα χαβιάρια τους, κατόπιν αναζητούν στη «φιλανθρωπία» το εισιτήριο – ένα εισιτήριο με πολύ φτηνό είναι η αλήθεια αντίτιμο και αξιοσημείωτες φοροαπαλλαγές- για να αυτοδιαφημιστούν σαν πρωταγωνιστές κάποιων σικέ παραστάσεων περί «ανθρωπιάς». Έχουμε τεράστιο ιδεολογικό πρόβλημα, με αυτή την τακτική που επιδιώκει να καταστήσει σαν «αξίωμα» στη συνείδηση του μέσου ανθρώπου, του εργαζόμενου, του αναξιοπαθούντος, ότι τα δικαιώματά του είναι μια υπόθεση που επαφίεται στην «φιλανθρωπία» κάποιων καλών – και κατά τεκμήριο πάμπλουτων ανθρώπων – οι οποίοι έρχονται να συνεγείρουν με το παράδειγμα και την εθελοντική προσφορά τους τις συνειδήσεις του «κοσμάκη». Ο «κοσμάκης», δε, καλείται να χειροκροτήσει εκείνο τον «φο» ουμανισμό των εκμεταλλευτών του και να υποστεί εντέχνως τη… βαθμολόγηση της ανθρωπιάς του (!) από αυτούς που στα εργοστάσιά τους του φέρονται σαν σκλάβο!

Νιώθουμε απόλυτη ηθική, ιδεολογική και πολιτική αντιπάθεια προς κάθε προσπάθεια οι εκπρόσωποι του κράτους και της πολιτικής που επιφέρει λαϊκή εξαθλίωση να παρελαύνουν με καρφιτσωμένα χαμόγελα σε κέντρα συσσιτίων και σε δήθεν μαραθωνίους αγάπης, που δεν είναι παρά μαραθώνιοι με μία και μόνη επιδιωκόμενη «αγαθοεργία»: Να ρετουσάρουν το κοινωνικό προφίλ ατόμων που θα έπρεπε να απολογούνται για την αναλγησία τους, πολιτικών φορέων που θα έπρεπε να δίνουν εξηγήσεις για την κοινωνική αδιαφορία τους, στυγνών εκμεταλλευτών που θα έπρεπε να καταδικάζονται για την εκμεταλλευτική τους στυγνότητα.

Έχουμε αβυσσαλέα πολιτική, ηθική, ιδεολογική αντίθεση με κάθε σαλονάτη και χλιδάτη προπαγάνδα, που προσπαθεί να προσπερνά το «ακάλυπτο» των υποχρεώσεων και των υποσχέσεων της πολιτείας, του κράτους, των πολιτικών δυνάμεων που κυβερνούν στο όνομα του λαού – και υποσχόμενοι λαγούς με πετραχήλια στο λαό – με την επίδειξη μιας …«ΜΚΟ φιλανθρωπίας». Μια προπαγάνδα, δηλαδή, να αντικατασταθεί το χρέος των ταγών μας να παρέχουν όλα εκείνα που δικαιούνται οι πολίτες (και τα οποία μέσω των φόρων και του γλίσχρου εισοδήματός τους τα έχουν πληρώσει διπλά και τρίδιπλα), με μια δήθεν «φιλανθρωπία», την οποία θα πρέπει να την καταβάλουν και πάλι εκείνοι που ήδη έχουν πληρώσει, αλλά που την καρπώνονται με τη μορφή κοινωνικού κύρους και ανθρωπιστικού λίφτινγκ εκείνοι που κρατούν τους πολλούς στην ανέχεια, τη δυστυχία και την ανημποριά.

 Απέναντι στην προπαγάνδα περί «φιλανθρωπίας», που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από την «ζωοφιλία», που βαφτίζει την «φιλανθρωπία» – βιτρίνα ενός σάπιου συστήματος σαν την τάχα θεραπαινίδα του εγκλήματος, υπάρχει το βαθύ το ουσιαστικό, το πανίσχυρο όπλο της Αλληλεγγύης.

Ναι στην Αλληλεγγύη μας, όχι στην «φιλανθρωπία» τους

Ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες στοχαστές, ο συντάκτης του μανιφέστου «Τί είναι και τί θέλει το ΕΑΜ», ο μέγιστος παιδαγωγός και κομμουνιστής που η «Ουνέσκο» συγκαταλέγει μεταξύ των 100 πιο σημαντικών διανoουμένων, πολιτικών και δημοσιολόγων όλου του κόσμου, ο Δημήτρης Γληνός, σε ένα συγκλονιστικό κείμενό του που γράφτηκε στην Ελλάδα της κρίσης του ’30, περιγράφει – 80 χρόνια πριν – τί συμβαίνει στην Ελλάδα του σήμερα. Και ταυτόχρονα φωτίζει δρόμους που αξίζει να περπατηθούν, σήμερα, στην Ελλάδα της αιθαλομίχλης, των μαγκαλιών, των συσσιτίων.

Έγραφε:

«Μέσα σ” αυτή τη φοβερή στιγμή της παγκόσμιας κρίσης πλήθυνε το κακό, που ήτανε πάντα πολύ, μεγάλωσε η αθλιότητα των απαθλιωμένων ανθρώπων. Ο εργάτης, ο φτωχός αγρότης, ο μικροεπαγγελματίας, ο υπάλληλος ζούνε μέσα σε μια αδιάκοπη αγωνία (…). Από την άλλη, κάθε μέρα κρούει την πόρτα τους το σκιάχτρο της αναδουλειάς με τη συντρόφισσά της, την πείνα. Και σ” όσα σπίτια μπει μέσα το μεγάλο κακό ρημάζουνε πια.

Άγριος πόλεμος κοινωνικός έχει ξεσπάσει και οι πεινασμένοι διεκδικώντας τα πιο απλά δικαιώματά τους στη ζωή, γίνονται θύματα κι από τούτη την πλευρά. Μα απ” όλους τους κυνηγημένους και τους απόκληρους τα τραγικότερα θύματα είναι τα παιδιά. Το παιδί του προλετάριου, το παιδί του φτωχού αγρότη, το εργαζόμενο παιδί, το παιδί του βιοπαλαιστή ήτανε πάντα σε θέση σκληρή και μειονεκτική. Μα τώρα έγινε πια η μοίρα του αβάσταχτη (…).

Απέναντι στην απέραντη τούτη τραγωδία, που πλημμυρίζει τα σκοτεινά υπόγεια και τις υγρές αυλές μέσα στις πολιτείες, τα χαμόσπιτα των συνοικισμών και τις καλύβες της αγροτιάς σ” όλη τη χώρα, η βοήθεια που η επίσημη και ιδιωτική φιλανθρωπία καταπιάνεται να δώσει δεν είναι ούτε σα σταγόνα νερού σε φλογισμένο καμίνι. Τα ελατήριά της άλλως τε δεν είναι καθαρά. Για να υπάρχει της χρειάζεται να υπάρχουνε θύματα. Ο φτωχός εργαζόμενος λαός που είναι το θύμα, και τα παιδιά που είναι διπλά θύματα, πρέπει να ζητήσουνε και να βρούνε τη βοήθεια και την απολύτρωση από τον ίδιο τον εαυτό τους.

Δεν πρέπει να περιμένουν τη σωτηρία τους από την άλλη πλευρά. Και του πιο αδύνατου η δύναμη διπλασιάζεται, όταν ενώσει τη λιγοστή του μπόρεση με την προσπάθεια των συντρόφων του. Όταν ο εργάτης , ο αγρότης, ο φτωχός εργαζόμενος λαός νιώσει μιαν ολοκληρωτική αλληλεγγύη να τον ενώνει με όλους τους συντρόφους του στη δυστυχία και μέσα στα σύνορα της χώρας κι όξω απ” αυτή σ” όλες τις χώρες της γης, και όταν κινηθεί ομόψυχα και ολόψυχα να βοηθήσει τον εαυτό του και τους άλλους, τότε θα βρει το δρόμο της ανακούφισης και της σωτηρίας. Αλληλεγγύη των δυστυχισμένων! Να το σύνθημα μιας καινούργιας δράσης, που μπορεί να φέρει τα πιο χειροπιαστά αποτελέσματα. Αλληλεγγύη οργανωμένη, ενεργητική ζωντανή, θετική και έμπρακτη, είναι ο πρώτος όρος της σωτηρίας.

Η εργατική τάξη, το πιο συνειδητό και το πιο οργανωμένο κομμάτι του εργαζόμενου λαού, πρέπει να βαδίσει πρώτη το δρόμο αυτό στην ολότητά της, απάνω από τα κόμματα και κάθε πολιτική διαίρεση. Αλληλεγγύη και ενότητα. Και μαζί με τον εργαζόμενο φτωχό λαό πρέπει να βαδίσουν όσοι νιώθουν τον εαυτό τους αλληλέγγυο με κείνους, που αγωνίζονται για την απολύτρωση, όσοι νιώθουν και όσοι πονούν. Ελάτε να βοηθήσουμε τα παιδιά! Ελάτε να οργανώσουμε την αλληλεγγύη σε τούτο τον τομέα. Να βοηθήσουμε το ξύπνημα και τη συνειδητοποίηση της αλληλεγγύης, να βοηθήσουμε να φανερωθεί έμπρακτα στο πρόβλημα του φτωχού παιδιού.Η αλληλεγγύη των εργαζομένων κάνει θάματα.

Μα και το πιο μικρό βήμα που μπορεί να γίνει απάνω σε τούτο το σωστό δρόμο, θα έχει τεράστια σημασία. Γιατί θα ξυπνήσει τη συνείδηση του σκοτεινού δρόμου σε χιλιάδες χιλιάδων ανθρώπους. Οσοι μπορούν, όσοι θέλουν, όσοι νιώθουν, ας κινηθούν. Τώρα είναι η στιγμή. Κάθε μέρα που περνάει θέτει τα προβλήματα οξύτερα και επιτακτικότερα. Ο αγώνας για τα δικαιώματα του παιδιού του εργαζόμενου λαού είναι ένας ευγενικός αγώνας. Ας έρθουνε μαζί μας, όσοι θέλουνε να προσφέρουνε και τις πιο μικρές υπηρεσίες στο μεγάλο τούτο έργο (…).

Δημήτρης Γληνός, Δεκέμβρης 1932».

Σημειώσεις: ( Όλες οι σημειώσεις είναι της σύνταξης του “Ελευθεριακού Κόσμου”)

1) Την περιουσία του μισού πληθυσμού έχουν οι 67 πλουσιότεροι

2016: το 1% του πληθυσμού θα κατέχει πάνω από το 50% του πλούτου

2) 123 εκατομμύρια φτωχοί, 342 δισεκατομμυριούχοι στην Ευρώπη

3) Walk Free: 30.000.000 σκλάβοι ανά την υφήλιο

4) Αποσπάσματα από το βιβλίο “Σύνοψη του κοινωνικού αναρχισμού”

5) Η Λίστα Forbes με τους πλουσιότερους του κόσμου:

Δείτε στο τέλος η λίστα τελειώνει με τη εξής λεζάντα που είναι η επιτομή του αμερικανισμού, δηλαδή της αντεπανάστασης, λέει: “Σχεδόν τα 2/3 των δισεκατομμυριούχων όλου του κόσμου -οι 1.080- είναι αυτοδημιούργητοι !

6) Παράλληλα σύμπαντα ανισότητας: Η Ελλάδα της κρίσης και των… κροίσων

Πόσο άσχημα είναι τα πράγματα για τους Έλληνες;

Πώς οι γύπες των hedge funds κατασπαράσσουν τα χρεωμένα κράτη

7) Με τους μαρξιστές λίγο πολύ συμφωνούμε ως προς την κριτική στον καπιταλισμό, εκεί που διαφωνούμε κάθετα είναι στην μορφή και το περιεχόμενο της μελλοντικής κοινωνίας.

Δείτε επιπλέον :

Προοίμιο για μια παγκόσμια ιστορία της ατιμίας

Χρέος: τα πρώτα 5000 χρόνια

Συλλέκτες χρέους: Η Οικονομία, η Πολιτική και η Ηθική του χρέους. » Autopoiesis

Η κλιματική αλλαγή βυθίζει την ανθρωπότητα στην πείνα

Αύξηση της πείνας λόγω κλιματικής αλλαγής

Oxfam Βάλτε φρένο στη λιτότητα

Για υποκρισία καταγγέλλει την ΕΕ η Oxfam

Παιχνίδια συμφερόντων με τις τιμές τροφίμων

Οι τιμές τροφίμων θα διπλασιαστούν μέχρι το 2030

Ο λιμός εξακολουθεί να απειλεί την Αφρική

Μια  εμπεριστατωμένη απάντηση στους νεομαλθουσιανούς που μιλάνε για υπερπληθυσμό δείτε:

Ο μύθος του υπερπληθυσμού